ترومبوز وریدی عمقی DVT (لخته خون در اندام ها)

ترومبوز وریدی عمقی یا DVT چیست؟ ترومبوز وریدی عمقی در واقع تشکیل لخته خون در دیواره داخلی سیاهرگ یا ورید عمقی است. این اختلال بیشتر در سیاهرگ های اندام های تحتانی دیده می شود. DVT از مشکلاتی است که در بیماران مسن ارتوپدی که دچار شکستگی اندام های تحتانی هستند بیشتر مشاهده می شود. از مهمترین عوارض احتمالی ترومبوز وریدی عمقی آمبولی ریوی است که به علت انتقال لخته خون به دستگاه گردش خون ریوی ایجاد می شود.
اغلب افراد مبتلا به DVT هیچ علامت خاصی ندارند اما برخی از آنها ممکن است دچار علائمی نظیر موارد زیر شوند:
-تغییر دما و گرم شدن و تغییر رنگ و قرمزی پوست ناحیه دچار DVT
-درد شدید یا درد مبهم اندام درگیر
-خستگی و احساس ناخوشی
درمان های متفاوتی برای ترومبوز وریدی عمقی وجود دارند که مهم ترین آنها عبارتند از:
-استراحت مطلق برای مدت زمان مشخصی که پزشک تعیین می کند.
-تجویز داروهای ضد انعقادی
-قرار دادن اندام درگیر بالاتر از سطح قلب
-استفاده از جوراب های الاستیک
-درمان جراحی
-انجام کارهای پیشگیرانه برای جلوگیری از عود مجدد عارضه
ترومبوز وریدی عمقی یا DVT بر اثر عوامل متعددی ممکن است رخ دهند که در این مقاله به چند مورد از مهم ترین آنها اشاره شده است.

DVT در ورزشکاران حرفه ای
تحقیقات جدید نشان می دهد که ورزشکاران به خصوص آنهایی که ساعات طولانی ورزش می کنند مثل دوندگان ماراتن بیش از سایرین در معرض ترومبوز وریدی عمقی می باشند. این افراد در معرض صدمه و آسیب به پاها و کم آبی بدن هستند. علائم ترومبوز وریدی عمقی در این افراد ممکن است با عوارض ناشی از تمرینات ورزشی اشتباه گرفته شود. ورزشکاران در صورت بروز هر گونه درد و تورم یا قرمزی غیر عادی در اندام های تحتانی و یا علائم ریوی باید حتما سریعا به پزشک مراجعه کنند.

اعمال جراحی
استراحت طولانی مدت پس از هرگونه اعمال جراحی جریان خون را در سراسر بدن کند می کند. جراحی های بزرگ که در نواحی مانند شکم، لگن و پاها انجام می شود می تواند خطر ترومبوز وریدی عمقی را افزایش دهد زیرا اغلب وریدهای بزرگ داخلی ممکن است در طول جراحی آسیب ببینند. برخی از جراحان پس از اعمال جراحی برای بیمار داروهای رقیق کننده خون تجویز می کنند تا از بروز ترومبوز عروقی پیشگیری شود. یکی از دلایل اینکه پزشکان جراح اصرار دارند بیمار بعد از عمل جراحی به محض بهبود نسبی حرکت داده شود پیشگیری از ایجاد ترومبوز عروقی است.

بیماری های التهابی روده
افرادی که به بیماری کرون، سندروم روده تحریک پذیر، کولیت اولسراتیو و یا هر گونه بیماری روده ای دچار هستند 2 یا 3 برابر بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به ترومبوز وریدی عمقی می باشند. یکی از دلایل این مشکل ایجاد کم آبی بدن ناشی از این بیماری ها می باشد. علاوه بر این التهاب ناشی از این بیماری ها می تواند منجر به لخته شدن خون شود.

بیشتر بخوانید: سندروم روده تحریک پذیر

کمبود ویتامین D
برخی از محققان معتقدند که کمبود ویتامین D  با احتمال ایجاد ترومبوز وریدی عمقی ارتباط مستقیم دارد. برخی از بررسی ها نشان داد که افراد مبتلا به ترومبوز وریدی عمقی که علت مشخصی برای ایجاد آن نداشته اند دچار کمبود ویتامین D بوده اند. افراد بالغ روزانه به حدود 600 تا 800 واحد ویتامین D نیاز دارند. ویتامین D را می توان از طریق مصرف غذاهایی مانند ماهی تن، سالمون، پنیر و زرده تخم مرغ تامین کرد و یا حداقل 30 دقیقه در روز و 2 بار در هفته در معرض نور خورشید قرار گرفت. بهتر است از میزان ویتامین D بدن به کمک انجام آزمایش خون مطلع شوید.

بیشتر بخوانید: نقش ویتامین D در بهبود افسردگی

 داروهای مرتبط با هورمون های جنسی
قرص های پیشگیری از بارداری و یا داروهایی که برای هورمون درمانی مصرف می شوند حاوی استروژن هستند. مصرف استروژن که یکی از هورمون های اصلی زنان است می تواند باعث ایجاد لخته خون در عروق شود. البته شانس ابتلا به ترومبوز وریدی عمقی با مصرف قرص های ضد بارداری بسیار  ناچیز بوده و حدود 1 در هزار است. اما استفاده از پچ های ضد بارداری که حاوی هورمون استروژن بیشتری نسبت به قرص های ضد بارداری هستند می تواند احتمال ترومبوز را افزایش دهند. علاوه بر این چنانچه مصرف قرص های ضدبارداری همراه با سایر عوامل مستعد کننده ترومبوز باشد احتمال این اختلال را افزایش می دهد. مردانی که از تستسترون استفاده می کنند نیز در معرض خطر ترومبوز عمقی می باشند.

سرطان
تومورهای سرطانی می توانند منجر به آسیب بافت ها و آزاد شدن مواد شیمیایی شوند که محرک ایجاد لخته های خونی محسوب می شوند. سرطان های مغز، روده، ریه، کلیه، تخمدان، پانکراس و معده بیشترین احتمال ابتلای افراد به ترومبوز وریدی عمقی را دارند. لخته های خونی عمده ترین عارضه جانبی لنفوم، لوسمی و سرطان کبد هستند. همچنین برخی داروهای شیمی درمانی احتمال ایجاد ترومبوز عروقی را افزایش می دهند. یکی از راه های پیشگیری از ترومبوز عروقی دز طول دوره شیمی درمانی داشتن فعالیت روزانه کافی می باشد.

اضافه وزن
اضافه وزن به خصوص در ناحیه شکم و پهلوها یا همان بخش میانی بدن باعث فشار به عروق ناحیه لگن و ران ها شده که می تواند احتمال ایجاد ترومبوز وریدی عمقی را تا 2 برابر افزایش دهد. تحقیقات نشان می دهد که افرادی که دارای شاخص BMI بالای 25 بوده و همزمان قرص ضد بارداری نیز مصرف می کنند تا 10 برابر بیش از سایرین ممکن است به ترومبوز وریدی عمقی مبتلا شوند. انجام تمرینات ورزشی منظم و کاهش وزن بهترین روش برای پیشگیری از ترومبوز عروقی در این افراد می باشد.

بارداری
وجود جنین در رحم مادر می تواند باعث ایجاد فشار بر عروق خونی ناحیه لگن شود. این حالت می تواند منجر به ایجاد ترومبوز وریدی عمقی شود. خطر این نوع ترومبوز تا 6 هفته پس از زایمان نیز وجود دارد. ترومبوز وریدی عمقی در 2 مورد از هر 1000 مورد بارداری مشاهده می شود. این آمار در صورتی که خانم باردار دچار چاقی باشد، سن وی بالای 35 سال باشد، بارداری دو قلویی باشد، سابقه خانوادگی ترومبوز وریدی عمقی وجود داشته باشد و یا خانم باردار مجبور به استراحت مطلق باشد بالاتر می رود و احتمال ایجاد ترومبوز وریدی عمقی در این افراد بالا تر است. توصیه می شود خانم های باردار در طول بارداری فعالیت مناسب بدنی داشته باشند.

نوزادان نارس
جالب است بدانید که افرادی که قبل از 37 هفتگی بارداری به دنیا می آیند در تمام طول عمر خود بیش از سایرین در معرض ترومبوز وریدی عمقی می باشند. علت اصلی این حالت مشخص نیست. اما اینطور که به نظر می رسد تولد پیش از 37 هفتگی بارداری با احتمال ترومبوز وریدی عمقی در طول حیات فرد رابطه مستقیم دارد.

سیگار کشیدن
سیگار کشیدن می تواند باعث ایجاد لخته خون در عروق بدن شود. سیگار حتی می تواند باعث آسیب به قلب و عروق خونی شود. دقت کنید که سیگار کشیدن در افرادی که از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند تا 9 برابر خطر ترومبوز وریدی عمقی را افزایش می دهد. خوشبختانه ترک سیگار می تواند این خطر را کاهش دهد.