ویتامین C ویتامین محلول در آب

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• ویتامین C محلول در آب است یا چربی؟
• نقش ویتامین C در بدن چیست؟
• اسکوربوت، بیماری ناشی از کمبود ویتامین C
• فواید ویتامین C
• مصرف روزانه ویتامین C چقدر است؟
• ویتامین C در کدام مواد غذایی وجود دارد؟
• عوارض مصرف بیش از حد ویتامین C

ویتامین C محلول در آب است یا چربی؟

ویتامین ها به دو دسته کلی محلول در آب و محلول در چربی تقسیم می شوند. ویتامین C یکی از ویتامین‌های محلول در آب محسوب می شود. ویتامین C یا اسکوربیک اسید یکی از ریز مغذی های ضروری برای سلامت افراد است که به سلامت عروق خونی و پوست کمک می کند. ویتامین C در بسیاری از میوه ها بخصوص میوه های ترش و مرکبات به وفور یافت می‌شود. 

 نقش ویتامین C در بدن چیست؟

ویتامین C مانند سایر ویتامین ها ترکیبات ارگانیکی هستند که حاوی کربن و اکسیژن می باشند. از آنجایی که ویتامین C یک ویتامین محلول در آب است بدن قادر به ذخیره سازی آن نیست بنابراین برای دریافت میزان کافی ویتامین C افراد باید به طور روزانه از منابع غذایی حاوی این ویتامین استفاده کنند.
ویتامین C در برخی از اعمال بدن همچون تولید کلاژن، ال کارنیتین و برخی از نوروترانسمیترها و همچنین سوخت و ساز پروتئین ها و فعالیت آنتی اکسیدان ها ایفای نقش می کند.
آنتی اکسیدان ها باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان می شوند. کلاژن که به کمک ویتامین C ساخته می شود، اصلی‌ترین جزء بافت همبند و بیشترین جزء پروتئین های موجود در بدن پستانداران است. بین یک تا دو درصد بافت عضلانی را کلاژن تشکیل می‌دهد.
کلاژن جزو اجزای مهم در برخی بافت ها همچون تاندون ها، لیگامان ها، پوست، قرنیه، غضروف، استخوان ها، روده ها و عروق خونی می‌باشد.

برای مشاهده و خرید مکمل های ویتامین C  اینجا کلیک کنید.

 اسکوربوت، بیماری ناشی از کمبود ویتامین C

بیماری اسکوربوت یکی از بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین C است. در سال 1942 تحقیقی روی افراد سالم و افراد مبتلا به بیماری اسکوربوت انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که ترمیم و بهبودی زخم ها در افراد مبتلا به بیماری اسکوربوت به سختی و کندی انجام می‌شود و محققان نتیجه گرفتند که ویتامین C به ترمیم زخم ها کمک می کند.

علائم بیماری اسکوربوت شامل: تورم مفاصل، خونریزی از لثه ها، لقی دندان ها، کم خونی و احساس خستگی می باشد. درمان بیماری اسکوربوت، مصرف ویتامین C به میزان لازم است. گاهی اوقات افراد دچار عود و برگشت اسکوربوت می شوند، این حالت هنگامی اتفاق می‌افتد که بیمار مقادیر بالای ویتامین C مصرف می کند ولی به طور ناگهانی مصرف آن را قطع می کند.

فواید ویتامین C

ترمیم زخم ها، بهبود عفونت ها و درمان سل با ویتامین C

در سال 1982 تحقیقاتی بر روی ویتامین C صورت گرفت که نتیجه این تحقیقات نشان داد که بریدگی ها و زخم ها در افرادی که به میزان مناسب از منابع ویتامین C استفاده می کردند با سرعت بیشتری انجام می شد. در واقع ترمیم زخم‌ها و جراحات افرادی که ویتامین C بیشتری مصرف می‌کنند نسبت به سایر افراد با سرعت بیشتر و در زمان کوتاه تر انجام می شود. یکی از دلایل این اتفاق این است که ویتامین C باعث ساخت کلاژن می‌شود و کلاژن ها برای پوست بسیار مفید بوده و به ترمیم سریعتر آن کمک می کند. علاوه بر این ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان به ترمیم بافت ها و کاهش آسیب ناشی از التهاب و اکسیداسیون کمک می کند.

مصرف ویتامین C حتی می تواند در پیشگیری از عفونت های حاد تنفسی به خصوص برای افراد مبتلا به سوء تغذیه بسیار مفید باشد.
نکته قابل توجه این است که طبق نتایج به دست آمده از تحقیقات، ویتامین C حتی می تواند به از بین بردن و کشتن برخی از انواع میکروب های مقاوم به درمان سل نیز موثر باشد.  در یک مقاله منتشر شده در سال 2013 پیشنهاد شد که پزشکان بهتر است برای کوتاه تر کردن طول درمان سل همزمان با تجویز آنتی بیوتیک و داروهای لازم مکمل های ویتامین C نیز برای بیمار تجویز کنند.

ویتامین C و درمان سرطان

ویتامین C حتی می‌تواند در درمان سرطان نیز موثر باشد. ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان در پیشگیری از سرطان موثر است. این ویتامین می تواند سایر آنتی اکسیدان ها را نیز در بدن بازسازی کند. واکنش اکسیداسیون در بدن منجر به تولید رادیکال های آزاد می شود و رادیکال های آزاد می توانند باعث صدمه و تغییر شکل سلول‌ها و در نتیجه ایجاد سرطان شوند.
محققان معتقدند که مصرف دوز بالای ویتامین C حتی می تواند سرعت رشد برخی از انواع سرطان ها را کاهش دهد.  آنها پیشنهاد می کنند که بهتر است ویتامین C برای برخی بیماران مبتلا به سرطان که گزینه های درمانی محدودی دارند تجویز شود.

بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد ویتامین C

البته هنوز مطالعات و بررسی‌های زیادی لازم است که مشخص کند ویتامین C تا چه اندازه در درمان سرطان موثر است و تاثیرات بلند مدت مصرف ویتامین C بر روی بیماران مبتلا به سرطان چگونه است. اما  نتیجه یک تحقیق که در سال 2013 انجام شد، نشان داد که تجویز ویتامین C وریدی برای بیماران مبتلا به سرطان مفید بوده و به درمان آنها کمک کرده است و نتیجه این تحقیق در مطالعه دیگری که در سال 2015 انجام شد، نیز مورد تایید قرار گرفت.
در حال حاضر نیز برخی از متخصصان ویتامین C وریدی را برای برخی از بیماران خود تجویز می کنند و معتقدند این دارو در روند درمان بیمار موثر است. البته هنوز سازمان غذا و داروی آمریکا FDA تاثیر استفاده از ویتامین C وریدی را به عنوان یک داروی موثر در درمان بیماران تحت رادیوتراپی و شیمی‌ درمانی به طور رسمی تایید نکرده است.

تاثیر ویتامین C بر درمان سرماخوردگی

بسیاری از افراد بر این باورند که ویتامین C می تواند سرماخوردگی را درمان کند. اما تحقیقات این مسئله را تایید نمی‌کند. دوز بالای ویتامین C می تواند از افرادی که در معرض هوای سرد و فعالیت های بدنی شدید هستند، در برابر سرماخوردگی محافظت کند. اما شواهدی مبنی بر درمان سرماخوردگی با مصرف ویتامین C وجود ندارد. بنابراین متخصصان توصیه می کنند که بهتر است همه افراد ویتامین C کافی مصرف کنند تا از سرماخوردگی پیشگیری شود، زیرا مصرف مکمل های ویتامین C در حین سرماخوردگی تاثیر چندانی در بهبود بیماری ندارد. ویتامین C با اشکال مختلف دارویی در بازار موجود است اما قرص جوشان ویتامین C  یکی از رایج ترین فرم های مصرفی این ویتامین است. 

سایر فواید ویتامین C

- کاهش سطح کلسترول خون: تحقیقات نشان می دهند که سطح کلسترول در افرادی که به میزان کافی ویتامین C مصرف می‌کنند پایین‌تر از سایرین است.

- پیشگیری از آب مروارید: ویتامین C می تواند خطر ابتلا به آب مروارید را کاهش داده و در عین حال از دژنراسیون ماکولا که بر اثر بالا رفتن سن ایجاد می‌شود پیشگیری کند.

- کاهش عوارض دیابت: بیماران مبتلا به دیابت در صورت مصرف مقادیر کافی ویتامین C کمتر دچار عوارض ناشی از دیابت مانند مشکلات کلیوی، رتینوپاتی و نوروپاتی می‌شوند.

-کمک به سلامت سیستم قلبی عروقی: ویتامین C می تواند عروق را گشاد کند و همین امر می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی و فشارخون کمک کند.

- پیشگیری از کم خونی: ویتامین C جذب آهن را افزایش داده و به پیشگیری از کم خونی کمک می کند.

- کاهش سطح سرب بدن: سرب فلزی است که در بدن عوارض زیادی ایجاد می‌کند، اما مصرف مقادیر کافی ویتامین C می‌تواند سطح سرب بدن را کاهش دهد.

- کاهش هیستامین: هیستامین ماده ای است که سیستم ایمنی هنگام مواجهه با التهاب در بدن تولید می کند. افزایش میزان هیستامین می تواند منجر به واکنش های آلرژیک در بدن شود. نتایج یک تحقیق که در سال 1992 انجام شد نشان داد که سطح خونی هیستامین در افرادی که روزانه 2 گرم ویتامین C مصرف می کردند پایین تر از سایرین است.

- پیشگیری از دریا زدگی: در یک بررسی که روی دو گروه هفت نفره انجام شد محققان به یک گروه 2 گرم ویتامین C و به گروه دیگر دارونما دادند. سپس هر دو گروه را در یک استخر موج سوار بر قایق کردند. نتیجه نشان داد که افرادی که مکمل ویتامین C  مصرف کرده بودند به طور قابل توجهی کمتر دچار حالت دریازدگی شدند.

مصرف روزانه ویتامین C چقدر است؟

نیاز روزانه گروه های مختلف به ویتامین C به شرح زیر است:
- مردان بالغ روزانه 90 میلی گرم
- زنان بالغ روزانه 75 میلی گرم
- زنان در دوران بارداری روزانه 85 میلی گرم
- مادران در دوران شیردهی روزانه 120میلی گرم

ویتامین C در کدام مواد غذایی وجود دارد؟

بهترین منبع ویتامین C میوه‌ها و سبزیجات تازه هستند. حرارت و آب پز کردن سبزیجات و میوه ها، ویتامین C آنها را تا حد زیادی از بین می‌برد. بنابراین توصیه می شود سبزیجات و میوه ها به صورت خام مصرف شوند.
برخی از منابع غذایی حاوی ویتامین C عبارتند از:
- فلفل دلمه ای: نصف فنجان فلفل دلمه ای 95 میلی گرم و حدود 106 درصد ارزش روزانه ویتامین C دارد.
- پرتقال: یک پرتقال متوسط 70 میلی گرم و حدود 78 درصد ارزش روزانه ویتامین C دارد.
- توت فرنگی: نصف فنجان توت فرنگی حاوی 49 میلی گرم و ارزش روزانه 54 درصد ویتامین C است.
- اسفناج: نصف فنجان اسفناج 9 میلی گرم یا 10 درصد ارزش روزانه ویتامین C دارد.
سایر منابع غنی ویتامین C شامل مرکبات، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی می‌باشد.

در کشورهای توسعه یافته اغلب افراد به میزان کافی ویتامین C دریافت می کنند، اما گروه های زیر که در معرض کمبود ویتامین C هستند:
- افراد سیگاری و افرادی که قبلا سیگار می کشیدند.
- افرادی که از مواد غذایی محدودی تغذیه می کنند.
- کودکانی که شیر جوشیده مصرف می‌کنند.
- افرادی که دچار برخی بیماری های مزمن هستند.
 افراد سیگاری نسبت به افراد غیر سیگاری سطح ویتامین C کمتری دارد. یکی از دلایل این مسئله بالاتر بودن سطح اکسیداتیو ها در این افراد است. همچنین سیگار کشیدن باعث ایجاد التهاب و آسیب به غشاء مخاطی دهان ، گلو و ریه ها می شود. ویتامین C برای سلامت مخاط و کاهش التهاب لازم و ضروری است. بنابراین افراد سیگاری به دلیل التهاب و آسیب مخاط نیاز به ویتامین C بیشتری نسبت به سایرین دارند. محققان معتقدند که افراد سیگاری روزانه حداقل 35 میلی گرم بیش از سایرین به ویتامین C نیاز دارند.

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین C

مصرف بیش از اندازه تعیین شده ویتامین C به ندرت برای افراد مشکل ایجاد می کند. هر چند مقادیر بالای 1000میلی گرم روزانه می تواند منجر به عوارضی مانند اسهال و مشکلات گوارشی شود. مصرف مقادیر بالاتر از حد ویتامین C به صورت مکمل نه از طریق منابع غذایی ممکن است باعث ایجاد سنگ کلیه شود.
برخی از محققان نیز معتقدند مصرف مقادیر بالاتر از حد مجاز ویتامین C به صورت مکمل ممکن است در زنان بعد از یائسگی باعث ایجاد مشکلات قلبی عروقی شود. البته این مسئله هنوز تایید نشده و نیازمند بررسی های بیشتر است.
بیماران مبتلا به هموکروماتوزیس ارثی که نوعی اختلال جذب آهن است قبل از مصرف هرگونه مکمل ویتامین C لازم است با پزشک خود مشورت کنند، زیرا مقادیر بالای ویتامین C ممکن است منجر به آسیب بافتی در آنها شود.
حداکثر میزان مصرف ویتامین C در زنان و مردان بالغ، روزانه 2000 میلی گرم است.

سخن آخر

ویتامین C یک ویتامین محلول در آب است که به عنوان یک ماده مغذی ضروری، نقش‌ مهمی را برای سلامت بدن ایفا می‌کند. از خواص ویتامین C می‌توانیم به درمان سرطان، حفظ سلامت پوست، درمان سرماخوردگی و ترمیم زخم ها اشاره کنیم...