دوران بارداری و شیردهی از حساس ترین دوران های زندگی هستند که هرگونه کمبودی در سطح ویتامین ها و مینرال ها می توانند منجر به عواقب جبران ناپذیری برای مادر و جنین یا نوزاد گردد. با ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی که در این دوران ها اتفاق می افتد و با توجه به اینکه تنها راه تامین مواد غذایی مورد نیاز جنین و کودک از طریق بدن مادر و شیر است، نیاز به مولتی ویتامین و مینرال ها عموما بالاتر می رود. از طرفی بسیاری تحقیقات نشان داده که دریافت تعدادی از ترکیبات خاص می تواند در ارتقای سطح سلامتی، پیشگیری از ابتلا به بیماری ها و افزایش ضریب هوشی نوزاد موثر باشد. به همین دلیل استفاده از مکمل های مولتی ویتامین و مینرال که بر اساس نیاز مادر، جنین و کودک در این دوران ها طراحی شده باشند می تواند اثرات مثبت بسیاری داشته باشد. 
مکمل پرگنازون یکی از مکمل های طراحی شده برای دوران بارداری و شیردهی است. این مکمل علاوه بر ویتامین های محلول در آب و محلول در چربی حاوی مواد معدنی نظیر آهن، منیزیم، سلنیوم، روی و ید همچنین کولین می باشد که نقش چشمگیری در رشد و تکامل سیستم عصبی کودک دارد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد به مقاله ی (تغذیه مادر در دوران بارداری و شیردهی)، تالیف و ترجمه آقای دکتر احسان عمادی داروساز مراجعه نمایید.

مشخصات ظاهری:
مکمل پرگنازون دارنده پروانه ساخت شرکت نیک اختر آریا، تولید و بسته بندی شده در شرکت امید پارسینا دماوند ایران تحت لیسانس شرکت هلث اید انگلستان می باشد. این محصول حاوی 30 عدد قرص در 2 بلیستر 15 عددی بسته بندی شده در جعبه مقوایی می باشد.

ارزش تغذیه ای:
در ادامه به بررسی ترکیبات موجود در این مکمل می پردازیم.
ویتامین دی:
 از آنجا که این ویتامین و متابولیت هایش از جفت عبور می کنند و غلظت آن ها در خون جنین معادل خون مادر است، پیشگیری از کمبود ویتامین D خون مادر در دوران بارداری برای جلوگیری از کمبود آن در بدن نوزاد ضروری است. داده های زیادی درباره نقش ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی، تکامل مغز و پیشگیری از اوتیسم وجود دارد. شواهد نشان می دهد که کمبود ویتامین D در دوران بارداری فرد را مستعد ابتلا به پره اکلامپسی (پرفشاری خون در دوران بارداری) می کند. میزان نیاز روزانه (RDA) بدن در خانم های باردار و شیرده 15 میکروگرم (معادل 600IU) می باشد و حداکثر میزان مجاز روزانه (UL) در این افراد 100 میکروگرم (معادل 4000IU) است.
میزان ویتامین دی موجود در این محصول به ازای هر قرص 400 واحد می باشد.

ویتامین ای: 
با توجه به نقش آنتی اکسیدانی ویتامین E و همچنین نقش آن در سیستم ایمنی، دریافت مقدار کافی از آن در دوران بارداری و شیردهی ضروری می باشد. مصرف این ویتامین می تواند از ایجاد رادیکال های آزاد در بدن و آسیب سلولی جلوگیری نماید. 
کمبود این ویتامین می تواند منجر به وزن پایین نوزاد در هنگام تولد گردد. توجه داشته باشید که دریافت بیش از اندازه این ویتامین نیز توصیه نمی شود. مقدار نیاز روزانه بدن به ویتامین E در بارداری 15 میلی گرم و در شیردهی 19 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ای موجود در این مکمل به ازای هر قرص 37 واحد می باشد.

ویتامین ث: 
ویتامین C آنتی اکسیدان اصلی شیر است و به همین دلیل میزان نیاز به این ویتامین در دوران شیردهی افزایش می یابد.
ویتامین C در دوران بارداری قادر است بروز پره اکلامپسی را در زنان مستعد ابتلا به این بیماری کاهش دهد.
میزان نیاز روزانه این ویتامین در زنان باردار و شیرده به شرح زیر می باشد:
- زنان باردار 14 تا 18 سال: 80 میلی گرم
- زنان باردار بالای 19 سال: 85 میلی گرم
- در زنان شیرده 14 تا 18 سال: 115 میلی گرم
- زنان شیرده بالای 19 سال: 120 میلی گرم 
حداکثر میزان مجاز دریافت در زنان باردار و شیرده 14 تا 18 سال 1800 میلی گرم و زنان بالای 19 سال 2000 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ث موجود در این محصول به ازای هر قرص 75 میلی گرم می باشد.

ویتامین ب1 (تیامین):
 مغز کودکان نسبت به بزرگسالان نسبت به کمبود ویتامین B1 حساس تر است. کمبود تیامین در دوران بارداری باعث به تاخیر افتادن رشد جنین و رشد مغز می شود. نیاز به این ویتامین در سه ماهه سوم بارداری افزایش می یابد. نیاز به این ویتامین در زنان باردار و شیرده 1.4 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ب1 موجود در این محصول به ازای هر قرص 4 میلی گرم می باشد.

ویتامین ب2 (ریبوفلاوین): 
به علت نقش گسترده ریبوفلاوین در فرایندهای حیاتی بدن از جمله تولید انرژی و رشد و تمایز سلولی، دریافت مقادیر کافی از آن در دوران بارداری و شیردهی از اهمیت بسزایی برخوردار است. مقدار مورد نیاز در بارداری 1.4 میلی گرم و در شیردهی 1.6 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ب2 موجود در این محصول به ازای هر قرص 3 میلی گرم می باشد.

ویتامین ب3 (نیاسین):
 نیاسین می تواند از نقایص مادرزادی و سقط جنین پیشگیری نماید اما مطالعات در این زمینه متناقض هستند. میزان نیاز روزانه (RDA) بدن در بزرگسالان برای بانوان باردار و شیرده به ترتیب 18 و 17 میلی گرم می باشد و دریافت حداکثر میزان مجاز روزانه (UL) در این افراد 35 میلی گرم است. 
میزان ویتامین ب3 موجود در این محصول به ازای هر قرص 20 میلی گرم می باشد.

ویتامین ب6 (پیریدوکسین):
 نیاز به این ویتامین در دوران بارداری و شیردهی افزایش می یابد. همچنین، مشخص شده است که دریافت این ویتامین با کاهش تهوع و استفراغ بارداری (بیماری صبحگاهی) ارتباط دارد. این ویتامین در متابولیسم مواد غذایی و تولید هورمون ها و میانجی های عصبی نقش دارد. 
نیاز روزانه (RDA) به این ویتامین در زنان باردار 1.9 میلی گرم و در زنان شیرده 2 میلی گرم می باشد و دریافت حداکثر میزان مجاز روزانه در زنان باردار و شیرده 14 تا 18 سال 80 میلی گرم و در زنان باردار و شیرده بالای 19 سال 100 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ب6 موجود در این محصول به ازای هر قرص 10 میلی گرم می باشد.

فولیک اسید:
 در دوران بارداری نیاز به فولات به دلیل نقش آن در ساخت اسید نوکلئیک افزایش می یابد. 
کمبود فولات در زنان خطر به دنیا آوردن نوزادان با نقایص لوله عصبی از جمله بدشکلی ستون فقرات (اسپینا بیفیدا)، جمجمه و مغز (آنانسفالی) و کودک مبتلا به اوتیسم را بالا می برد. همچنین با کمبود وزن نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس و تاخیر در رشد جنین همراه است. دریافت اسید فولیک خطر زایمان زودرس را کاهش می دهد و خطر نقص مادرزادی قلب، ناهنجاری های دستگاه ادراری، شکاف کام، نقص اندام ها و هیدروسفالی را به حداقل می رساند.
میزان روزانه نیاز به این ویتامین در زنان باردار 600 میکروگرم و در زنان شیرده 500 میکروگرم می باشد.
میزان فولیک اسید موجود در این محصول به ازای هر قرص 400 میکروگرم می باشد.

ویتامین ب12: 
با توجه به نقش ویتامین ب12 در سنتز DNA، تشکیل گلبول های قرمز و تکامل سیستم عصبی مصرف مقدار کافی از آن در طی دوران بارداری و شیردهی ضروری می باشد. کمبود این ویتامین می تواند باعث نقص در تشکیل لوله عصبی جنین گردد. میزان مورد نیاز بدن به این ویتامین در دوران بارداری 2.6 میکروگرم و در دوران شیردهی 2.8 میکروگرم می باشد.
^* نوزادانی که فقط شیر مادر می خورند و مادرانشان گیاهخوار هستند ذخایر ویتامین B12 بسیار کمی دارند و ممکن است در همان ابتدای کودکی دچار کمبود این ویتامین شوند. کمبود ویتامین B12 شناسایی نشده و درمان نشده در نوزادان می تواند منجر به آسیب عصبی، عدم رشد، تأخیر در رشد و کم خونی شود. دلایل این مسئله شامل کمبود B12 در شیر مادران گیاهخوار و همچنین عبور مقدار کم ویتامین B12 در طی رشد جنین از جفت است.
میزان ویتامین ب12 موجود در این محصول به ازای هر قرص 6 میکروگرم می باشد.

بیوتین: 
با وجود اینکه کمبود بیوتین در زنان باردار و شیرده به ندرت اتفاق می افتد اما به دلیل نقش این ویتامین در رشد جنین در اکثر مکمل های دوران بارداری یافت می شود. با این وجود استفاده از دوزهای بالای بیوتین در بارداری و شیردهی توصیه نمی شود. نیاز به این ویتامین در دوران بارداری 30 میکروگرم و در دوران شیردهی 35 میکروگرم است.
میزان بیوتین موجود در این محصول به ازای هر قرص 150 میکروگرم می باشد.

پانتوتنیک اسید (ویتامین ب5): 
میزان دریافت مورد نیاز روزانه بدن در خانم های باردار 6 میلی گرم و خانم های شیرده 7 میلی گرم می باشد که نسبت به حالت طبیعی بیشتر است. در نتیجه ممکن است از طریق مواد غذایی تامین نشود و نیاز به دریافت آن از طریق مکمل ها باشد.
میزان پانتوتنیک اسید موجود در این محصول به ازای هر قرص 6 میلی گرم می باشد.

ویتامین کا:
 ویتامینی محلول در چربی که در انعقاد خون و سلامت استخوان نقش دارد. نیاز روزانه ویتامین K در خانم ها 90 میکروگرم در روز است.
میزان ویتامین کا موجود در این مکمل به ازای هر قرص 75 میکروگرم می باشد.

آهن: 
نیاز به آهن در دوران بارداری افزایش پیدا می کند. در دوران بارداری حجم خون بدن مادر رفته رفته تا 50% حد طبیعی افزایش می یابد. برای اینکه هموگلوبین کافی برای این میزان حجم خون ساخته شود نیاز به آهن اضافی است. این افزایش نیاز به حدی است که به هیچ وجه از طریق مصرف مواد غذایی تأمین نمی شود. مقدار مورد نیاز آهن در بارداری روزانه 27 میلی گرم می باشد. هر چند که جنین می تواند آهن مورد نیاز خود را از ذخایر مادر و بدون توجه به غلظت آهن در بدن مادر دریافت کند اما در صورت کم خونی شدید فقر آهن در طول بارداری، می تواند عوارض جبران ناپذیری ایجاد شود که از جمله آنها می توان به وزن کم نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس، مرگ قبل از تولد، کاهش عملکرد ذهنی نوزاد و همچنین افسردگی بعد زایمان اشاره کرد. 
از این رو به تمام زنان باردار توصیه می شود که از پایان ماه چهارم بارداری تا 3 ماه پس از زایمان، تحت نظر پزشک قرص آهن مصرف کنند. البته در صورتی که مادر آنمی فقر آهن داشته باشد مصرف آهن زودتر شروع می شود و با دوز بالاتری ادامه می یابد. همچنین سازمان پیشگیری و کنترل بیماری ها (CDC) توصیه می کند که زنان باردار روزانه 30 میلی گرم آهن المنتال مصرف کنند و حتما آزمایش های کمبود آهن را انجام دهند.
میزان آهن موجود در این مکمل به ازای هر قرص 20 میلی گرم می باشد.

منیزیم: 
میزان توصیه شده منیزیم در بارداری مقداری افزایش می یابد. کمبود منیزیم در مادر باردار سبب اختلال در رشد و تکامل جنین شده و حتی می تواند آسیب رسان باشد. اغلب از منیزیم برای درمان پره اکلامپسی استفاده می‌گردد. سطوح مطلوب آن می‌تواند در جلوگیری از گرفتگی عضلانی ساق پا کمک کننده باشد. میزان توصیه شده منیزیم در شیردهی مقداری افزایش می یابد. 
میزان منیزیم موجود در این مکمل به ازای هر قرص 100 میلی گرم می باشد.

روی: 
دریافت روی در دوران بارداری به پیشگیری از زایمان زودرس و رشد طبیعی جنین کمک می کند. دریافت روی در دوران شیردهی نیز برای تامین روی مورد نیاز نوزاد از اهمیت بالایی برخوردار است.
با توجه به نقش روی در ساخت نوکلئیک اسیدها و پروتئین ها برای رشد مغز، کمبود این ماده معدنی با ابتلا به بسیاری از ناهنجاری های مادرزادی سیستم عصبی در کودکان همراه است.
میزان نیاز روزانه این عنصر در زنان باردار 14 تا 18 سال 12 میلی گرم و زنان باردار بالای 19 سال 11 میلی گرم می باشد.
میزان نیاز روزانه این عنصر در زنان شیرده 14 تا 18 سال 13 میلی گرم و زنان شیرده بالای 19 سال 12 میلی گرم می باشد.
حداکثر میزان مجاز دریافت این ماده معدنی در زنان باردار و شیرده 14 تا 18 سال 34 میلی گرم و در زنان باردار و شیرده بالای 19 سال 40 میلی گرم می باشد.
میزان روی موجود در این محصول به ازای هر قرص 15 میلی گرم می باشد.

ید: 
رشد غده تیروئید جنین در اوایل بارداری کاملا به مصرف ید مادر وابسته است. همچنین پس از تولد نیز برای رشد و بلوغ صحیح جسمی و عصبی مهم است. در زنان باردار کمبود ید باعث اختلال در رشد سیستم عصبی جنین، تاخیر در رشد جنین، سقط جنین، مرده زایی، کرتینیسم (نوعی عقب افتادگی ذهنی و جسمی) و افزایش خطر ابتلای کودک به اختلال بیش فعالی و کمبود توجه می شود. در دوران شیردهی نیز به دلیل این که تنها منبع دریافت ید نوزاد شیر مادر است و میزان ید شیر مادر هم با رژیم غذایی دریافتی رابطه مستقیم دارد دریافت میزان مناسب ید توصیه می شود.
میزان نیاز روزانه ید در زنان باردار 220 میکروگرم و در زنان شیرده 290 میکروگرم می باشد.
میزان ید موجود در این محصول به ازای هر قرص 150 میکروگرم می باشد.

مس: 
رژیم غذایی زنان باردار اغلب حاوی مس کم است و نیاز به افزایش آن وجود دارد. پیشنهاد می‌گردد زمانی که مکمل آهن و روی در طول بارداری مصرف می‌شود، مکمل مس نیز مصرف گردد. 
میزان مس موجود در این محصول به ازای هر قرص 1 میلی گرم می باشد.

سلنیوم: 
دوران بارداری و شیردهی از حساس ترین دوران های زندگی هستند که کمبود مواد غذایی علاوه بر مادر برای نوزاد نیز خطرناک است. تحقیقات مختلف نشان داده که کمبود سلنیوم در دوران بارداری می تواند به رشد و تکامل نوزاد آسیب وارد کند. در دوران شیردهی نیز به دلیل این که تنها منبع دریافت سلنیوم نوزاد شیر مادر است و میزان سلنیوم شیر مادر هم با رژیم غذایی دریافتی رابطه مستقیم دارد دریافت میزان مناسب سلنیوم توصیه می شود.
میزان نیاز به سلنیوم در دوران بارداری 60 میکروگرم و در دوران شیردهی 70 میکروگرم است.
میزان سلنیوم موجود در این مکمل به ازای هر قرص 35 میکروگرم می باشد.

روتین: 
روتین نوعی بیوفلاونوئید یا رنگدانه گیاهی است که در برخی از سبزیجات و میوه ها یافت می شود. این ماده دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی است و در بدن به تولید کلاژن و جذب ویتامین C کمک می نماید. روتین می تواند در تقویت سیستم ایمنی، بهبود گردش خون و کاهش کلسترول خون مفید باشد. روتین در کاهش دردهای آرتریت و کاهش تورم پاها یا بازوها که ناشی از آسیب سیستم لنفاوی است و همچنین پیشگیری از ایجاد لخته خون در بیماری هایی نظیر سکته مغزی، حملات قلبی و آمبولی های ریوی مؤثر است. 
میزان روتین موجود در این مکمل به ازای هر قرص 10 میلی گرم می باشد.

اینوزیتول: 
اینوزیتول یکی از ایزومرهای گلوکز و یک شبه ویتامین است (اصطلاحاً به آن ویتامین B8 نیز گفته می شود). اینوزیتول در ساختار غشای سلول ها، بهبود اثر انسولین و در عملکرد انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین و دوپامین در مغز نقش دارد.
این شبه ویتامین در بیماران مبتلا به سندرم متابولیک با بهبود حساسیت به انسولین، کاهش سطح تری گلیسیرید و کاهش فشار خون همراه است. اینوزیتول باعث بهبود حساسیت به انسولین و کنترل قند خون در دوران بارداری (پیشگیری از ابتلا به دیابت بارداری) می شود و در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک منجر به بهبود حساسیت به انسولین، تنظیم قاعدگی و تخمک گذاری و بهبود باروری می گردد.
میزان اینوزیتول موجود در این مکمل به ازای هر قرص 25 میلی گرم می باشد.

کولین: 
کولین یک ماده مغذی ضروری است که سرعت تولید و آزادسازی استیل کولین را افزایش می دهد. استیل کولین یک انتقال دهنده عصبی مهم است که برای حافظه، خلق و خو، کنترل عضلات و سایر عملکردهای مغز و سیستم عصبی ضروری است. همچنین در رشد اولیه مغز، بیان ژن و متابولیسم نقش مهمی دارد.
مطالعات نشان داده اند که در افراد مبتلا به آلزایمر آنزیمی که کولین را به استیل کولین تبدیل می کند در مغز کم است. دریافت کولین می تواند به یکپارچگی ساختاری سلول های عصبی کمک کرده، عملکرد شناختی در افراد مسن را تقویت کند و از پیشرفت زوال عقل در بیماری آلزایمر جلوگیری نماید.
کولین با کاهش فشار خون، کاهش چربی خون و کاهش سطح هموسیستئین نیز می تواند سلامت قلب و عروق را حفظ نماید.
میزان کولین موجود در این مکمل به ازای هر قرص 10 میلی گرم می باشد.

روش مصرف:
مصرف روزانه یک قرص پس از وعده های غذایی توصیه می شود.

نتیجه گیری:
مکمل پرگنازون دارنده پروانه ساخت شرکت نیک اختر آریا، تولید و بسته بندی شده در شرکت امید پارسینا دماوند ایران تحت لیسانس شرکت هلث اید انگلستان به عنوان یک مولتی ویتامین تخصصی به مادران باردار و شیرده برای تامین نیاز آنها به ویتامین ها و مواد معدنی کمک می کند، مانع از ایجاد ضعف و بی حالی در طول این دوران می شود، مانع از ابتلا به کمبود ویتامین ها و مواد معدنی ضروری در مادر می شود و مانع از ایجاد اختلال در رشد و نمو جنین و کودک نیز می شود. یکی از ویژگی های اصلی این مکمل دارای بودن کولین است که نقش مهمی در تکامل سیستم عصبی جنین و نوزاد بر عهده دارد.