در دوران بارداری و شیردهی تغییرات گسترده ای در بدن زنان رخ می دهد. تغییرات فیزیکی در ظاهر خانم باردار، تغییرات هورمونی و افزایش نیاز به ویتامین ها و مواد معدنی نمونه ای از این موارد هستند. ویتامین ها و مواد معدنی در رشد و نمو نوزاد و سلامت مادران اهمیت به سزایی دارند. از این رو، دریافت ناکافی این ترکیبات می تواند بر سلامت مادر، رشد و تکامل نوزاد اثرات نامطلوبی بگذارد. اصلی ترین راه تامین این نیاز ها از طریق یک رژیم غذایی سالم است که حاوی تمام گروه های غذایی باشد. با این وجود، بسیاری از خانم ها بعلت نداشتن رژیم غذایی مناسب، به مصرف مکمل های مولتی ویتامین ویژه دوران بارداری و شیردهی نیاز دارند.
مولتی ویتامین های بارداری و شیردهی با دارا بودن ویتامین ها و مواد معدنی با دوز مورد نیاز بانوان باردار و شیرده نقش مهمی در حفظ سلامت مادر و نوزاد  ایفا می نمایند.
محصول مولتی پریناتال 21 سنتری از جمله مکمل های تخصصی دوران بارداری و شیردهی می باشد که با دارا بودن ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز مادران باردار می تواند در تامین نیاز آنها به مواد مغذی کمک کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد به مقاله ی (تغذیه مادر در دوران بارداری و شیردهی)، تالیف و ترجمه آقای دکتر احسان عمادی داروساز مراجعه نمایید.

مشخصات ظاهری:
مکمل پریناتال 21 سنتری ساخت کارخانه 21 سنتری آمریکا به سفارش شرکت دارویی پوراطب ایران است. این محصول حاوی 60 عدد قرص در بسته بندی به فرم قوطی می باشد.

ارزش تغذیه ای:
در ادامه به بررسی ترکیبات موجود در این مکمل می پردازیم.
ویتامین آ (استات و بتاکاروتن) : 
ویتامین A یک ریز مغذی اساسی برای خانم های باردار است. این ویتامین برای رشد و نمو جنین، تقویت سیستم ایمنی و تولید مثل ضروری است. کمبود ویتامین A همچنان دلیل اصلی نابینایی قابل پیشگیری در جهان بوده و در زنان باردار در بیشتر کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است. شایع ترین علامت کمبود ویتامین A در خانم های باردار، خشکی چشم (گزروفتالمی) است. نیاز به ویتامین A در دوران بارداری و شیردهی از سایر دورانهای زندگی بیشتر است. میزان نیاز روزانه (RDA) بدن در خانم های باردار 770 میکروگرم (تقریبا معادل 2500IU) و در خانم های شیرده 1300 میکروگرم (تقریبا معادل 4300IU) می باشد و دریافت حداکثر میزان مجاز روزانه (UL) در این افراد 3000 میکروگرم (10000IU) است.
میزان ویتامین آ موجود در این محصول به ازای هر قرص 4000 واحد می باشد.

ویتامین ث (اسکوربیک اسید): 
ویتامین C آنتی اکسیدان اصلی شیر است و به همین دلیل میزان نیاز به این ویتامین در دوران شیردهی افزایش می یابد.
ویتامین C در دوران بارداری قادر است بروز پره اکلامپسی را در زنان مستعد ابتلا به این بیماری کاهش دهد.
میزان نیاز روزانه این ویتامین در زنان باردار و شیرده به شرح زیر می باشد:
- زنان باردار 14 تا 18 سال: 80 میلی گرم
- زنان باردار بالای 19 سال: 85 میلی گرم
- در زنان شیرده 14 تا 18 سال: 115 میلی گرم
- زنان شیرده بالای 19 سال: 120 میلی گرم 
حداکثر میزان مجاز دریافت در زنان باردار و شیرده 14 تا 18 سال 1800 میلی گرم و زنان بالای 19 سال 2000 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ث موجود در این محصول به ازای هر قرص 120 میلی گرم می باشد.

ویتامین دی (کوله کلسیفرول):
 از آنجا که این ویتامین و متابولیت هایش از جفت عبور می کنند و غلظت آن ها در خون جنین معادل خون مادر است، پیشگیری از کمبود ویتامین D خون مادر در دوران بارداری برای جلوگیری از کمبود آن در بدن نوزاد ضروری است. داده های زیادی درباره نقش ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی، تکامل مغز و پیشگیری از اوتیسم وجود دارد. شواهد نشان می دهد که کمبود ویتامین D در دوران بارداری فرد را مستعد ابتلا به پره اکلامپسی (پرفشاری خون در دوران بارداری) می کند. میزان نیاز روزانه (RDA) بدن در خانم های باردار و شیرده 15 میکروگرم (معادل 600IU) می باشد و حداکثر میزان مجاز روزانه (UL) در این افراد 100 میکروگرم (معادل 4000IU) است.
میزان ویتامین دی موجود در این محصول به ازای هر قرص 400 واحد می باشد.

ویتامین ای (آلفا توکوفریل استات): 
با توجه به نقش آنتی اکسیدانی ویتامین E و همچنین نقش آن در سیستم ایمنی، دریافت مقدار کافی از آن در دوران بارداری و شیردهی ضروری می باشد. مصرف این ویتامین می تواند از ایجاد رادیکال های آزاد در بدن و آسیب سلولی جلوگیری نماید. 
کمبود این ویتامین می تواند منجر به وزن پایین نوزاد در هنگام تولد گردد. توجه داشته باشید که دریافت بیش از اندازه این ویتامین نیز توصیه نمی شود. مقدار نیاز روزانه بدن به ویتامین E در بارداری 15 میلی گرم و در شیردهی 19 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ای موجود در این محصول به ازای هر قرص 11 واحد می باشد.

ویتامین ب1 (تیامین مونونیترات): 
مغز کودکان نسبت به بزرگسالان نسبت به کمبود ویتامین B1 حساس تر است. کمبود تیامین در دوران بارداری باعث به تاخیر افتادن رشد جنین و رشد مغز می شود. نیاز به این ویتامین در سه ماهه سوم بارداری افزایش می یابد. نیاز به این ویتامین در زنان باردار و شیرده 1.4 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ب1 موجود در این محصول به ازای هر قرص 1.84 میلی گرم می باشد.

ویتامین ب2 (ریبوفلاوین): 
به علت نقش گسترده ریبوفلاوین در فرایندهای حیاتی بدن از جمله تولید انرژی و رشد و تمایز سلولی، دریافت مقادیر کافی از آن در دوران بارداری و شیردهی از اهمیت بسزایی برخوردار است. مقدار مورد نیاز در بارداری 1.4 میلی گرم و در شیردهی 1.6 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ب2 موجود در این محصول به ازای هر قرص 1.7 میلی گرم می باشد.

ویتامین ب3 (نیاسین آمید):
 نیاسین می تواند از نقایص مادرزادی و سقط جنین پیشگیری نماید اما مطالعات در این زمینه متناقض هستند. میزان نیاز روزانه (RDA) بدن در بزرگسالان برای بانوان باردار و شیرده به ترتیب 18 و 17 میلی گرم می باشد و دریافت حداکثر میزان مجاز روزانه (UL) در این افراد 35 میلی گرم است. 
میزان ویتامین ب3 موجود در این محصول به ازای هر قرص 18 میلی گرم می باشد.

ویتامین ب6 (پیریدوکسین هیدروکلراید): 
نیاز به این ویتامین در دوران بارداری و شیردهی افزایش می یابد. همچنین، مشخص شده است که دریافت این ویتامین با کاهش تهوع و استفراغ بارداری (بیماری صبحگاهی) ارتباط دارد. این ویتامین در متابولیسم مواد غذایی و تولید هورمون ها و میانجی های عصبی نقش دارد. 
نیاز روزانه (RDA) به این ویتامین در زنان باردار 1.9 میلی گرم و در زنان شیرده 2 میلی گرم می باشد و دریافت حداکثر میزان مجاز روزانه در زنان باردار و شیرده 14 تا 18 سال 80 میلی گرم و در نان باردار و شیرده بالای 19 سال 100 میلی گرم می باشد.
میزان ویتامین ب6 موجود در این محصول به ازای هر قرص 2.6 میلی گرم می باشد.

فولیک اسید:
 در دوران بارداری نیاز به فولات به دلیل نقش آن در ساخت اسید نوکلئیک افزایش می یابد. کمبود فولات در زنان خطر به دنیا آوردن نوزادان با نقایص لوله عصبی از جمله بدشکلی ستون فقرات (اسپینا بیفیدا)، جمجمه و مغز (آنانسفالی) و کودک مبتلا به اوتیسم را بالا می برد. همچنین با کمبود وزن نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس و تاخیر در رشد جنین همراه است. ولی دریافت اسید فولیک خطر زایمان زودرس را کاهش می دهد و خطر نقص مادرزادی قلب، ناهنجاری های دستگاه ادراری، شکاف کام، نقص اندام ها و هیدروسفالی را به حداقل می رساند.
میزان روزانه نیاز به این ویتامین در زنان باردار 600 میکروگرم و در زنان شیرده 500 میکروگرم می باشد.
میزان فولیک اسید موجود در این محصول به ازای هر قرص 800 میکروگرم می باشد.

ویتامین ب12:
 با توجه به نقش ویتامین ب12 در سنتز DNA، تشکیل گلبول های قرمز و تکامل سیستم عصبی مصرف مقدار کافی از آن در طی دوران بارداری و شیردهی ضروری می باشد. کمبود این ویتامین می تواند باعث نقص در تشکیل لوله عصبی جنین گردد. میزان مورد نیاز بدن به این ویتامین در دوران بارداری 2.6 میکروگرم و در دوران شیردهی 2.8 میکروگرم می باشد.
^* نوزادانی که فقط شیر مادر می خورند و مادرانشان گیاهخوار هستند ذخایر ویتامین B12 بسیار کمی دارند و ممکن است در همان ابتدای کودکی دچار کمبود این ویتامین شوند. کمبود ویتامین B12 شناسایی نشده و درمان نشده در نوزادان می تواند منجر به آسیب عصبی، عدم رشد، تأخیر در رشد و کم خونی شود. دلایل این مسئله شامل کمبود B12 در شیر مادران گیاهخوار و همچنین عبور مقدار کم ویتامین B12 در طی رشد جنین از جفت است.
میزان ویتامین ب12 موجود در این محصول به ازای هر قرص 4 میکروگرم می باشد.

کلسیم (کربنات): 
نیاز به کلسیم در بارداری افزایش نمی‌یابد. با این حال بسیاری از زنان با دریافت پایین وارد بارداری می‌شوند و باید به مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم تشویق گردند. مادران شیرده باید تشویق شوند تا در طول روز، مقدار کافی کلسیم دریافت کنند. نیاز به کلسیم در این دوران 1000 میلی گرم در روز می باشد.
میزان کلسیم موجود در این محصول به ازای هر قرص 200 میلی گرم می باشد.

آهن (فومارات): 
نیاز به آهن در دوران بارداری افزایش پیدا می کند. در دوران بارداری حجم خون بدن مادر به تدریج تا 50% حد طبیعی افزایش می یابد. برای اینکه هموگلوبین کافی برای این میزان حجم خون ساخته شود نیاز به آهن اضافی است. این افزایش نیاز به حدی است که به هیچ وجه از طریق مصرف مواد غذایی تأمین نمی شود. مقدار مورد نیاز آهن در بارداری روزانه 27 میلی گرم می باشد. هر چند که جنین می تواند آهن مورد نیاز خود را از ذخایر مادر و بدون توجه به غلظت آهن در بدن مادر دریافت کند اما در صورت کم خونی شدید فقر آهن در طول بارداری، می تواند عوارض جبران ناپذیری ایجاد شود که از جمله آنها می توان به وزن کم نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس، مرگ قبل از تولد، کاهش عملکرد ذهنی نوزاد و همچنین افسردگی بعد زایمان اشاره کرد. 
از این رو به تمام زنان باردار توصیه می شود که از پایان ماه چهارم بارداری تا 3 ماه پس از زایمان، تحت نظر پزشک قرص آهن مصرف کنند. البته در صورتی که مادر آنمی فقر آهن داشته باشد مصرف آهن زودتر شروع می شود و با دوز بالاتری ادامه می یابد. همچنین سازمان پیشگیری و کنترل بیماری ها (CDC) توصیه می کند که زنان باردار روزانه 30 میلی گرم آهن المنتال مصرف کنند و حتما آزمایش های کمبود آهن را انجام دهند.
میزان آهن موجود در این مکمل به ازای هر قرص 27 میلی گرم می باشد.

روی (اکسید):
دریافت روی در دوران بارداری به پیشگیری از زایمان زودرس و رشد طبیعی جنین کمک می کند. دریافت روی در دوران شیردهی نیز برای تامین روی مورد نیاز نوزاد از اهمیت بالایی برخوردار است.
با توجه به نقش روی در ساخت نوکلئیک اسیدها و پروتئین ها برای رشد مغز، کمبود این ماده معدنی با ابتلا به بسیاری از ناهنجاری های مادرزادی سیستم عصبی در کودکان همراه است.
میزان نیاز روزانه این عنصر در زنان باردار 14 تا 18 سال 12 میلی گرم و زنان باردار بالای 19 سال 11 میلی گرم می باشد.
میزان نیاز روزانه این عنصر در زنان شیرده 14 تا 18 سال 13 میلی گرم و زنان شیرده بالای 19 سال 12 میلی گرم می باشد.
حداکثر میزان مجاز دریافت این ماده معدنی در زنان باردار و شیرده 14 تا 18 سال 34 میلی گرم و در زنان باردار و شیرده بالای 19 سال 40 میلی گرم می باشد.
میزان روی موجود در این محصول به ازای هر قرص 25 میلی گرم می باشد.

روش مصرف:
مصرف روزانه یک عدد قرص پس از وعده های غذایی توصیه می شود.

نتیجه گیری:
قرص 60 عددی پریناتال 21 سنتری به سفارش شرکت دارویی پوراطب ایران در کارخانه 21 سنتری آمریکا ساخته شده است. این محصول یک مولتی ویتامین تخصصی برای مادران باردار و شیرده برای کمک به تامین نیاز آنها به ویتامین ها و مواد معدنی می باشد. مصرف این مکمل مانع از ایجاد ضعف و بی حالی در طول این دوران می شود، همچنین به حفظ سلامت مادر و جنین (نوزاد) در دوران بارداری کمک می کند.