دمنوش بابونه

دمنوش بابونه، یک درمان طبیعی برای طیف وسیعی از مشکلات نظیر بی‌خوابی، اختلالات قاعدگی، اضطراب و بی‌قراری، استرس، سر درد و اختلالات گوارشی است. دمنوش بابونه محبوب‌ترین فرآورده تهیه شده از گیاه بابونه است که به دلیل خواص متعدد، ایمنی بالا و در دسترس بودن بسیار پر مصرف است. به علاوه از آن جایی که این دمنوش، کاملاً بدون کافئین است، می‌تواند جایگزین قهوه و چای مصرفی شود.

بابونه از قدیمی‌ترین گیاهان شناخته شده برای بشر است که از دیرباز علاوه بر کاربرد زینتی، به عنوان یک گیاه دارویی استفاده شده است. گل‌های خشک شده بابونه حاوی ترکیبات ترپنوییدی و فلاونوییدی متعددی هستند که مسئول بخش عمده ای از خواص دمنوش بابونه به شمار می‌روند.

قصد ما بر این است با مطالعه این مقاله، با دمنوش بابونه و خواص آن بیشتر آشنا شویم. پیرامون عوارض، طرز تهیه و طریقه مصرف دمنوش بابونه بحث خواهیم کرد. کاربرد سنتی و ارزیابی‌های علمی و بالینی اخیر در مورد استفاده بالقوه از این دمنوش را در مدیریت بیماری‌های مختلف بررسی می‌نماییم. تا در نهایت، نقش دمنوش بابونه را به عنوان یک درمان طبیعی ارتقا دهنده سلامت، برجسته ‌کنیم.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• خواص دمنوش بابونه
• خواص دمنوش بابونه برای مردان
• خواص دمنوش بابونه برای زنان
• خواص دمنوش بابونه برای لاغری
• آیا دمنوش بابونه برای سرماخوردگی خوب است؟
• آیا دمنوش بابونه خواب آور است؟
• طرز تهیه دمنوش بابونه
• عوارض دمنوش بابونه

مدت زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه

خواص دمنوش بابونه

خواص دمنوش بابونه، با توجه به تنوع ترکیبات زیست فعال موجود در بابونه، بر جنبه‌های مختلف سلامت نمود می‌یابد. به علاوه از آن جایی که بابونه یکی از قدیمی‌ترین، پرمصرف ترین و مستندترین گیاهان دارویی است، تحقیقات زیادی به ارزیابی خواص این گیاه اختصاص یافته است. بر این اساس، به برخی از شاخص‌ترین خواص دمنوش بابونه می‌پردازیم.

1- ضد التهاب: دمنوش بابونه حاوی ترکیبات فلاونوییدی مانند آپی ژنین و کوئرستین با اثرات ضد التهابی بارز است. این ترکیبات دمنوش بابونه را به یکی از بهترین فرآورده‌های گیاهی ضد التهابی مبدل کرده‌اند.

2- کمک به خواب: دمنوش بابونه به طور گسترده به عنوان یک آرام بخش و خواب آور ملایم در نظر گرفته می‌شود. 

3- کمک به گوارش بهتر: دمنوش بابونه ممکن است به مشکلات گوارشی مانند ناراحتی معده، سوزش سر دل، اسهال، تهوع و استفراغ کمک کند. 

4- کمک به سلامت قلب: دمنوش بابونه حاوی فلاونوییدهایی است که با کاهش خطر بیماری‌های قلبی به سلامت قلب کمک می‌کنند. اثرات این ترکیبات در کاهش فشار خون و چربی خون مورد مطالعه قرار گرفته است.

5- ضد اسهال: دمنوش بابونه به ویژه به همراه سیب، ممکن است به کوتاه کردن دوره اسهال در کودکان و همچنین تسکین علائم مرتبط با این بیماری کمک کند.

6- بهبود درد قاعدگی: دمنوش بابونه ممکن است به تسکین علائم PMS و دردهای قاعدگی کمک کند.

7- تنظیم قند خون: در حالی که نوشیدن دمنوش بابونه به هیچ وجه جایگزین درمان‌های رایج دیابت نیست، اما بر طبق پژوهش‌ها نوشیدن مستمر این دمنوش به تنظیم سطح قند خون و مدیریت دیابت کمک می‌کند. همچنین، اثر محافظتی بابونه بر سلول‌های بتای پانکراس، در برابر استرس اکسیداتیو مرتبط با هیپرگلیسمی تایید شده است.

8- تقویت سیستم ایمنی: دمنوش بابونه می‌تواند به ارتقای سیستم ایمنی و مقابله با عوامل خطر زا، به ویژه عفونت‌های تنفسی کمک کند.

9- ضد سرطان: یافته‌های حاصل از مطالعات نشان می‌دهد دمنوش بابونه به دلیل محتوای بالای آنتی اکسیدانی، ممکن است از شما در برابر سرطان پستان، تخمدان، دهانه رحم، پروستات و ... محافظت کند. ترکیبات طبیعی بابونه سبب مهار رشد و القای آپوپتوز در سلول‌های سرطانی می‌گردند، در حالی که کمترین اثرات بازدارندگی رشد را بر روی سلول‌های طبیعی دارند. این اثرات از دیدگاه محققان حوزه سرطان امیدوار کننده است.

هرچند موارد گفته شده تنها بخشی از خواص دمنوش بابونه است، امیدواریم با خواندن این بخش به پاسخ این سوال پر تکرار که دمنوش بابونه برای چی خوبه؟ رسیده باشید.

خواص دمنوش بابونه برای مردان

خواص دمنوش بابونه برای مردان، تنها به مواردی همچون خواب بهتر، هضم و گوارش کارآمدتر، کاهش قند خون و کاهش ابتلا به سرطان‌هایی نظیر پروستات خلاصه نمی‌شود. بلکه، از ویژه‌ترین خواص دمنوش بابونه برای مردان می‌توان به کاهش اضطراب و بیقراری اشاره کرد. ارتباط میان اضطراب عملکرد و اختلال نعوظ به عنوان یکی از شایع‌ترین ناتوانی‌های جنسی در مردان بر کسی پوشیده نیست. از این رو، استفاده از یک آرامش بخش طبیعی مانند دمنوش بابونه می‌تواند به بهبود عملکرد جنسی مردان منجر شود. 

کارآزمایی‌های بالینی معتبری وجود دارند که نشان می‌دهند، مردان مسن می‌توانند با استفاده منظم از دمنوش بابونه از خواص این گیاه بهره ببرند. دمنوش بابونه به دلیل دارا بودن متابولیت‌های فلاونوییدی، ممکن است خطر مرگ ناشی از بیماری عروق کرونر قلب در مردان مسن را کاهش دهد. خواص دمنوش بابونه برای مردان جوان در یک مطالعه در ژاپن بررسی شده است. در مردان جوان ژاپنی، مصرف یک وعده دمنوش بابونه تپش قلب، غم و اندوه و افسردگی را در مقایسه با گروه دارونما کاهش داد.

از دیگر خواص دمنوش بابونه برای مردان که در برخی منابع ذکر شده است، می‌توان به بهبود سلامت باروری و غلظت اسپرم اشاره نمود. اما آنچه روشن است، در نبود مستندات علمی معتبر، نمی‌توان در این باره با قطعیت سخن گفت.

خواص دمنوش بابونه برای زنان

خواص دمنوش بابونه برای زنان، در بسیاری از موارد کاملا مشابه با خواص دمنوش بابونه برای مردان است. اما گاهی فواید دمنوش بابونه برای زنان، منحصر به فرد است. به عنوان نمونه استفاده از دمنوش بابونه برای پریودی سودمند است. دمنوش بابونه قاعده آور است، در بانوانی که احتباس قاعدگی را تجربه می‌کنند، مصرف دمنوش بابونه می‌تواند به قاعدگی کمک کند. به علاوه، مصرف بابونه باعث کاهش خونریزی قاعدگی می‌گردد و بر طبق مطالعات اثرات آن با مفنامیک اسید قابل قیاس است. 

یکی از مهمترین خواص دمنوش بابونه برای زنان، تسکین درد قاعدگی است. بابونه به دلیل خواص ضد التهابی و ضد اسپاسمی ممکن است به تسکین درد شکم و لگن و گرفتگی قاعدگی کمک کند. به همین علت مصرف دمنوش بابونه در دیسمنوره (قاعدگی دردناک) توصیه می‌شود.

به علاوه، خواص دمنوش بابونه برای سندروم پیش از قاعدگی (PMS) نیز گزارش شده است. به طوری که نتایج حاکی از این است که بابونه علاوه بر کنترل درد و گرفتگی عضلات، بر تغییرات خلقی نظیر افسردگی و عصبانیت PMS اثرگذار است. به عبارتی اثرات ضد اضطرابی و ضد اسپاسمی دمنوش بابونه آن را به درمان گیاهی PMS مبدل کرده است. 

خواص بابونه برای رحم، نیز از دیگر فواید دمنوش بابونه برای زنان است. چرا که بر طبق دیدگاه طب سنتی، طبع دمنوش بابونه گرم و خشک است و می‌تواند مقوی رحم باشد. جالب اینکه نام علمی جنس بابونه Matricaria است و این نام از کلمه لاتین Matrix به معنی رحم گرفته شده است. چرا که در گذشته، بابونه برای درمان مشکلات زنان به کار می‌رفته است.

خواص دمنوش بابونه برای زنان یائسه نیز بررسی شده است. این دمنوش می‌تواند به بهبود اختلال خواب بانوان یائسه که یکی از مهم ترین دلایل مراجعه این افراد به مراکز درمانی است، کمک کند.

خواص دمنوش بابونه برای لاغری

خواص دمنوش بابونه برای لاغری در یک مقاله معتبر مروری در EXCLI Journal بررسی شده است. داده‌ها حاکی از این است، اگرچه این دمنوش به تنهایی یک راه حل جادویی برای کاهش وزن نیست، اما می‌تواند به طور موثری برای پیشگیری و درمان چاقی استفاده شود. گل‌های بابونه حاوی طیف وسیعی از ترکیبات پلی فنولی با اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و تعدیل کننده متابولیسم انرژی هستند. از آنجایی که بابونه علاوه بر کاهش وزن در در تنظیم فشارخون بالا، قند خون بالا و سطوح غیرطبیعی چربی خون  نیز دخیل است، می‌تواند درمانی بالقوه برای سندروم متابولیک باشد.

خواص دمنوش بابونه برای لاغری از طریق کاهش اشتها نیز ممکن است. به این منظور، بهترین زمان مصرف دمنوش بابونه قبل از هر وعده غذایی است.

 به علاوه، استرس نیز باعث انباشته شدن چربی اضافی، به خصوص چربی شکمی می‌شود. همچنین، استرس به عنوان یکی از عوامل تحریک به غذا خوردن نیز مطرح است. هر چه استرس بیشتر باشد، احتمال پرخوری و افزایش کالری دریافتی نیز بیشتر می‌شود. بابونه از طریق القای آرامش و کاهش هورمون‌های استرس به کنترل وزن ناشی از استرس کمک می‌کند.

خواص دمنوش بابونه برای لاغری زمانی دوچندان می‌گردد که با یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم همراه باشد.

آیا دمنوش بابونه برای سرماخوردگی خوب است؟

سرماخوردگی یک بیماری عفونی ویروسی خفیف دستگاه تنفسی فوقانی است. به طور معمول سرماخوردگی تهدید کننده زندگی نیست، اگرچه عوارض آن (مانند ذات الریه) در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف دمنوش بابونه برای سرماخوردگی و بهبود علائم آن مفید است. زیرا این گیاه دارای اثرات ضد میکروبی، ضد التهابی و ضد عفونی کننده است. به علاوه در برخی از منابع ادعا شده که مصرف دمنوش بابونه سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و به مبارزه با عفونت‌های مرتبط با سرماخوردگی کمک شایانی می‌کند.

آیا دمنوش بابونه خواب آور است؟

به طور سنتی، دمنوش بابونه و رایحه درمانی با اسانس گیاه برای درمان بی خوابی و القای آرامش استفاده می‌شود. یافته‌های اخیر نیز مصرف دمنوش بابونه برای خواب بهتر را مفید می‌دانند، به ویژه اگر علت بی‌خوابی، بی‌قراری و تنش‌های عصبی باشد.

بر طبق بررسی‌های انجام شده اثرات آرام بخش و خواب آوری دمنوش بابونه عمدتا به ترکیب فلاونوییدی آپی‌ژنین باز می‌گردد که به گیرنده‌های بنزودیازپینی در مغز متصل می‌شود. مستندات بالینی نیز به اثرات مصرف دمنوش بابونه قبل از خواب برای تجربه خواب با کیفیت‌تر اشاره دارند. بهترین زمان مصرف دمنوش بابونه برای القای خواب، نیم تا یک ساعت پیش از خواب شبانه است. بر این اساس، خوردن بابونه در شب را می‌توان به عنوان یک راهکار موثر و ایمن برای بهبود کیفیت خواب در نظر گرفت. 

طرز تهیه دمنوش بابونه

طرز تهیه دمنوش بابونه برای بزرگسالان در منابعی همچون تک نگاره‌های کمیسیون E آلمان به عنوان یک مرجع معتبر، ذکر شده است. دمنوش بابونه با ریختن 150 میلی لیتر آب جوش روی یک قاشق غذاخوری پر شده (حدود 3 گرم) گل‎های گیاه و خیساندن در یک فنجان سرپوشیده به مدت 5 تا 10 دقیقه تهیه می‌گردد. سپس چای تهیه شده را صاف کرده و میل نمایید. می‌توانید برای بهتر نمودن طعم دمنوش بابونه عسل به آن بیفزایید.

طرز تهیه دمنوش بابونه برای کودکان، مشابه با بزرگسالان است. اما متناسب با سن و وزن کودک بهتر است، مقدار گل بابونه استفاده شده کاهش یابد. همچنین بهتر است دمنوش بابونه برای کودکان زیر 2 سال، استفاده نشود.

عوارض دمنوش بابونه 

عوارض دمنوش بابونه در بیشتر موارد در افراد حساس به گیاهان خانواده کاسنی، به صورت واکنش‌های آلرژیک مشاهده می‌گردد. علائمی مانند تحریک پوست، کهیر، تورم زبان، مشکل در تنفس، سرگیجه و افت فشار خون می‌تواند از نشانه‌های حساسیت به بابونه باشد.

تهوع و استفراغ، از عوارض مصرف زیاد دمنوش بابونه است. عارضه دیگری که مصرف کنندگان دمنوش بابونه ممکن است تجربه نمایند، خواب‌آلودگی است. بنابراین نوشیدن دمنوش بابونه قبل از رانندگی یا کار با ابزاری که نیاز به هوشیاری کامل دارند، توصیه نمی‌شود.

همچنین لازم به ذکر است، علیرغم خواص دمنوش بابونه در بسیاری از جنبه‌های سلامت، مصرف آن به افراد حساس به فرآورده‌های گیاهی به ویژه گیاهان خانواده کاسنی و بانوان باردار توصیه نمی‌شود.

سخن پایانی

در پایان امیدواریم آنچه در این مقاله بیان شده است، برای شما مفید باشد و به ارتقای سلامت شما کمک نماید. می‌توانید پیشنها‌دات و تجارب خود را در ارتباط با این مقاله را در بخش نظرات، با تیم علمی داروکده و همراهان گرامی مجله داروکده به اشتراک بگذارید.