لک چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟

لک چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟

در این مقاله از مجله داروکده در مورد لک پوستی و انواع آن و درمان انواع لک ها بخوانید.

دکتر الهه عبدالهی

نویسنده: دکتر الهه عبدالهی

تحریریه داروکده

آخرین به روزرسانی:

03 اردیبهشت 1398

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟

03 اردیبهشت 1398

7K

eye icon

لک چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟

آنچه در این مقاله می خوانید:

  • چه زمانی لک ایجاد می شود؟
  • علل ایجاد لک
  • چگونه یک فرآورده آرایشی ضد لک انتخاب کنیم؟
  • کلیدی ترین نکته در درمان لک: محافظت در برابر نور آفتاب
  • ترکیبات لایه بردار
  • انواع ترکیبات لایه بردار
  • شوینده ها
  • مرطوب کننده ها

رنگ پوست از کجا می آید؛ چرا برخی افراد سفید تر هستند و برخی تیره تر؟ رنگ پوست با مقدار ملانین موجود در پوست مشخص می شود. ملانین یک رنگدانه قهوه‌ای است که توسط سلول های ملانوسیت تولید می شود. در حقیقت تنوع در رنگ پوست افراد به دلیل تفاوت در مقدار ملانین پوست آن‌هاست.
افراد با پوست های تیره تر ملانین بیشتری دارند. اینکه پوست چقدر ملانین تولید کند بسته به عوامل متعددی از جمله ژنتیک، میزان قرار گیری در نور خورشید، قرار گیری در معرض برخی مواد شیمیایی، هورمون ها و آسیب پوستی دارد. نکته قابل توجه اینکه، خود ملانین عامل محافظتی در برابر اشعه آفتاب است. پس افراد با پوست های روشن تر، حساسیت بیشتری نسبت به نور آفتاب دارند.

چه زمانی لک ایجاد می شود؟


به طور طبیعی ملانین به صورت یکنواخت در پوست پراکنده می‌شود. در شرایطی که در نقاط خاصی از پوست ملانین بیش از حد تولید شود و یا به صورت غیر نرمال در پوست توزیع شود، لک ایجاد می شود.

 

علل ایجاد لک


امروزه محصولات زیادی برای اثرات روشن کنندگی و درمان لک در بازار وجود دارد. برای درمان لک اول باید بدانید که علت ایجاد لک چه بوده است. برخی از مهمترین انواع لک و علل آن در زیر آمده است:

لک های ناشی از آفتاب


عمده لک های پوست به دلیل قرار گیری طولانی مدت، زیر نور آفتاب به وجود می آیند. معمولاً لک هایی که به دلیل تغییر رنگ پوست زیر نور آفتاب به وجود می آیند، با کرم های ضد لک درمان می شوند.

لک های ناشی از افزایش سن


با افزایش سن، لکه های قهوه ای ظاهر می شود که دلیل آن مشخص نشده است. احتمال داده می شود به دلیل قرار گیری در معرض نور آفتاب در طول سالیان طولانی این لک ها ایجاد می شوند.

کک و مک


نقاط کوچکی روی پوست هستند که معمولاً به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید بر روی پوست ایجاد می‌شوند. البته ژنتیک نیز نقش مهمی در ایجاد آن دارد. کک و مک در هر سنی ممکن است ایجاد شود اما در سنین بچگی و جوانی و در افراد با پوست روشن شایع تر است. 

احتمال ایجاد کک و مک در فصل بهار و تابستان بیشتر است و یا اگر فرد به آن مبتلا باشد، در این فصول پر رنگ تر می شود و در ماه های زمستان از بین رفته یا رنگ آنها روشن تر می شود. درمان کک و مک سخت است و درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما می توان آنها را کم رنگ کرد به طوری که دیگر روی پوست خودنمایی نکنند.

لک بعد از التهاب پوست (post inflammatory hyperpigmentation=PIH)


بعد از درمان برخی زخم های پوستی و یا بیماری های پوستی، ممکن است لک هایی روی پوست باقی بماند که به آن ها لکه های بعد از التهاب پوست یا PIH گفته می شود. این مشکل در هر سنی می تواند رخ دهد و وقوع آن در مردان و زنان یکسان است.

 جالب است که بدانید خطر ایجاد PIH در پوست های تیره تر، بیشتر است. افراد با پوست های تیره، ملانوزوم های بزرگتر و فیبروبلاست های بیشتری نسبت به افراد سفید پوست دارند. به همین دلیل این افراد مستعد ایجاد اسکارهای غیرطبیعی بیشتر و تشکیل کلوئید هستند.

عوامل التهابی تحریکی که می توانند منجر به PIH شوند درونی یا بیرونی می باشد


عوامل درونی


- جوش صورت (آکنه)
- درماتیت آتوپیک
- درماتیت تماسی تحریکی
- درماتیت تماسی آلرژیک
- پسوریازیس
- لیکن پلان

عوامل بیرونی


- آسیب ناشی از سوختگی
- درمان با اشعه غیر یونیزه
- تابش طولانی مدت و مستقیم نور آفتاب
- پیل های شیمیایی
- لیزر

چگونه التهاب می تواند باعث لک شود؟ التهاب ایجاد شده در پوست، باعث تولید پروستاگلندین ها، لوکوترین ها و یا سایر مدیاتورهای التهابی در پوست می شود. این مدیاتورهای التهابی می تواند ملانوسیت ها را تحریک کند که نتیجه آن افزایش تولید ملانین و انتقال ملانین به کراتینوسیت های اطراف است.  
جهت جلوگیری از ایجاد لک از دست کاری و یا کندن ضایعه، پوست زخم و جای جوش خودداری کنید. درمان این لک ها زمان بر است و بین 3 ماه تا 2 سال ممکن است طول بکشد.

ملاسما یا لک حاملگی


اگرچه به ملاسما، لک حاملگی هم گفته می شود، اما عوامل متعددی سبب بروز این  نوع لک در خانم ها و آقایان می شود. دلیل استفاده از واژه "لک حاملگی" برای ملاسما آن است که 15 تا 50 درصد زنان در دوران بارداری، دچار این نوع لک می شوند و تغییر هورمون ها در ایجاد این نوع لک بسیار مهم است. این لک ها عموما به رنگ لک های قهوه ای تا قهوه ای/آبی، در مناطق در معرض نور خورشید به ویژه صورت ظاهر می شود. 

استفاده از ضدآفتاب ها در پیشگیری، درمان و جلوگیری از عود مجدد ملاسما بسیار موثر است. به دلیل اهمیت این بیماری و شیوع بالای آن در مبحثی جداگانه به طور مفصل به آن پرداخته می شود.

سایر عوامل ایجاد کننده لک


مصرف برخی داروها (مثل داروهای ضدبارداری، داروهای ضدمالاریا، TCA ها، داروهای ضدتشنج و داروهای ضد سرطان)، بعضی بیماری ها (مثل بیماری های تیروئیدی، آسم و بیماری های کبدی-کلیوی) می توانند باعث لکه های پوستی بشوند که درمان هر یک از این لک ها نیاز به مشاوره پزشک دارد چون علاوه بر درمان لک باید عامل به وجود آورنده لک هم درمان شود.
لک هایی که به صورت منتشر در بدن وجود دارند را جدی بگیرید. این لک ها ممکن است علائم بیماری خاصی مانند بیماری آدیسون،  primary biliary cholangitis، هموکروماتوئز باشند. در این موارد حتما باید با پزشک متخصص مشورت کنید.

حتما قبل از درمان لک باید توجه داشته باشید که: در صورتی که لک ایجاد شده غیر متعارف و یا به صورت منتشر در بدن است و یا ناشی از بیماری و مصرف داروی خاص است حتما باید به پزشک مراجعه شود. استفاده از عوامل ضدلک به تنهایی در این موارد موثر و مفید نیست. در این موارد علاوه بر درمان لک باید عامل به وجود آورنده لک هم درمان شود.

چگونه یک فرآورده آرایشی ضد لک انتخاب کنیم؟


برای درمان لک روش های مختلفی وجود دارد که پرکاربردترین آن استفاده از عوامل موضعی است. محصولات آرایشی به تنهایی یا همراه با داروها، جایگاه ویژه ای در درمان لک دارند. ترکیبات موثره محصولات ضد لک به طور مفصل در قسمتی دیگر توضیح داده شده است. همچنین چند محصول برتر ایرانی و خارجی را معرفی کرده ایم. 

برای درمان لک به یاد داشته باشید: درمان لک زمان بر است، ممکن است 2 تا 3 ماه از شروع درمان گذشته باشد و شما هنوز تغییری در ظاهر لک نبینید. هر چند که در اکثر موارد دو تا سه هفته بعد از شروع درمان، لک شروع به کم رنگ شدن می کند.

در صورتی که چند ماه بعد از درمان تغییری در ظاهر لک مشاهده نکردید، با پزشک خود مشورت کنید.
ممکن است نیاز باشد بعد از برطرف شدن کامل لک، درمان را یکدفعه قطع نکرده و تا مدتی بعد از آن از فرآورده های ضدلک یا روشن کنده استفاده کنید. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
محصولات روشن کننده و ضدلک برای همه انواع پوست استفاده می شود، اما نتیجه در افراد با پوست های تیره تر، دیرتر ظاهر می شود.

چقدر می خواهید هزینه کنید؟ بودجه خود را در نظر بگیرید، به این فکر کنید که چقدر برای درمان لک می خواهید هزینه کنید و مطابق آن محصول خود را انتخاب کنید.

مهم است که فرآورده ضد لک را برای کدام قسمت بدن استفاده می کنید. اگر شما کرم را برای نواحی حساس بدن مانند زیربغل، ناحیه تناسلی یا مقعدی استفاده می کنید دقت خود را باید در انتخاب کرم دو چندان کنید که تحریک پوستی در آن نواحی ایجاد نشود.
برخی روشن کنند های پوست حاوی جیوه هستند. استفاده از جیوه به عنوان روشن کنند در فرآورده های پوستی در آمریکا ممنوع شده است. جیوه می تواند مشکلات جدی سایکی آتریک، نورولوژیکی و کلیوی ایجاد کند.

 همچنین زنان بارداری که از روشن کننده های حاوی جیوه استفاده می کنند، می توانند آن را به جنین منتقل کنند. مطمئن شوید که فرآورده فاقد جیوه (mercury) است. جیوه گاهی اوقات تحت عناوین دیگری مانند  calomel، Mercuric، mercurous، mercurio استفاده می شود.
در صورت عدم درمان متخصص پوست می تواند سایر گزینه ای درمانی  مانند مزوتراپی، میکرودرم ابریژن، و یا لیزر را به شما پیشنهاد دهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر به مقالات معرفی محصولات برتر  ضدلک ایرانی و ضد لک خارجی  مراجعه کنید.

کلیدی ترین نکته در درمان لک: محافظت در برابر نور آفتاب


محافظت در برابر آفتاب، به اندازه عوامل درمانی می تواند در درمان لک به ویژه لک صورت موثر است. اما متاسفانه این نکته توسط بسیاری از افراد جدی گرفته نمی شود. برای پی بردن به اهمیت موضوع کمی درباره اینکه چگونه اشعه UV نور آفتاب می تواند لک ایجاد کند صحبت می کنیم. 

اشعه UV باعث افزایش تکثیر سلول های تولید کننده ملانین (ملانوسیت ها) می شود، در نتیجه تولید ملانین افزایش می یابد. همچنین اشعه UV مقدار هورمون محرک آلفا ملانوسیت و آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) را افزایش داده، که به نوبه خود سبب افزایش تکثیر ملانوسیت ها و تولید ملانین می شود.

مصرف کرم ضدآفتاب را فراموش نکنید! علی رغم روشی که برای درمان لک استفاده می کنید، درمان لک همواره باید همراه محافظت از نور خورشید باشد. 15 تا 30 دقیقه قبل از خروج از منزل، مقادیر مناسبی از یک ضدآفتاب وسیع الطیف که اشعه UVA و UVB را مهار کند و SPF  آن 30 یا بالاتر است را استفاده کنید و هر 2 ساعت آن را تجدید کنید.

آیا مقدار کافی ضدآفتاب مصرف می کنید؟


متاسفانه بسیاری از افراد مقدار کافی ضدآفتاب مصرف نمی کنند. کرم ضدآفتاب با SPF 30 حدود 96 درصد امواج UV را مهار می کند، اما جالب است که بدانید اگرهمین ضدآفتاب با نصف مقدار مناسب مصرف شود فقط نیمی از امواج UV مهار می شود. مقدار مناسب ضدآفتاب  2 میلی گرم به ازای هر سانتی متر مربع پوست است. اما چون راه ساده ای برای حساب کردن آن وجود ندارد از روش های دیگری نیز می توان کمک گرفت. یکی از این روش ها استفاده از قاشق چای خوری است.

استفاده از سایر وسایل محافظتی در برابر نورآفتاب


کلاه لبه پهن


استفاده از کلاه در پیشگیری و درمان لک صورت مفید است. جالب است بدانید که کلاه های مختلف، محافظت های متفاوتی را در برابر اشعه UV فراهم می کنند که در شکل زیر آمده است:

پوشش مناسب


اگر لک روی بدن وجود دارد، سعی کنید از لباسی استفاده کنید که آن قسمت را بپوشاند. مثلا اگر روی بازو لک وجود دارد، استفاده از پیراهن آستین بلند می تواند بسیار کمک کننده باشد.

سایه


استفاده از سایه و جلوگیری از قرار گیری در برابر نور خورشید، بخصوص در ساعت های اوج نور آفتاب می تواند در روند درمان موثر باشد. *پس همواره به یاد داشته باشید محافظت در برابر آفتاب با هر روشی در پیشگیری و درمان لک مهم است.*

 

ترکیبات لایه بردار


ترکیبات لایه بردار، در اغلب فرآورده های ضد لک وجود دارد. این ترکیبات با اثر لایه برداری خود، turnover کراتینوسیت ها را تحریک می کند، در نتیجه انتقال ملانوزوم ها کاهش می یابد. این ترکیبات همچنین نفوذ عوامل فعال دیگر به پوست را از جمله ترکیبات ضد لک را افزایش می دهند.  

 

انواع ترکیبات لایه بردار


آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA)


- مانند گلیکولیک اسید، لاکتیک اسید، تارتاریک اسید، سیتریک اسید، مالیک اسید

ویتامین C

سرم ویتامین سی پریم ترکیبات آنتی اکسیدانی داشته و دارای خاصیت روشن کنندگی و جوان کنندگی پوست است. سرم ویتامین سی از پوست در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت کرده محافظت می کند. این سرم آبرسانی عمیقی به پوست می کند و ظاهری جوان و شاداب را برای شما به ارمغان می آورد. 

 
گالاکتوآرابینان

افزایش تولید آلفا هیدروکسی اسیدها بدون ایجاد تحریک پوستی


برای درمان لک، مصرف ضد آفتاب و محصولات ضد لک به تنهایی کافی نیست. استفاد از  شوینده و مرطوب کننده مناسب می تواند به روند درمان و داشتن پوستی زیبا کمک کند.

شوینده ها


مواد آرایشی، آلودگی هوا، خاک، باکتری، سلول های مرده پوست و چربی (سبوم) پوست، همه عواملی هستند که به طور روزمره پوست ما با آنها مواجه هست. این عوامل برای پوست به ویژه پوست صورت مضر هستند. برای تمیز کردن صورت از این آلودگی ها، آب به تنهایی کافی نیست و باید از شوینده ها استفاده کرد. شوینده ها عموما روزی دو بار صبح و شب استفاده می شوند. هنگام خرید پاک کننده یا شوینده، باید نوع پوست خود را در نظر داشته و شوینده مناسب پوست خود را انتخاب کنید.

اگر شما پوستی چرب داشته باشید استفاده از یک شوینده با پایه روغنی برای شما مناسب نمی باشد. اگر پوست شما خشک یا حساس است، استفاده از شوینده قوی می تواند سبب تحریک پوست شما شود.
فصل سال نیز می تواند در انتخاب شوینده دخیل باشد. به طور مثال استفاده از پاک کننده‌های با پایه روغنی در فصول زمستان برای پوست های خشک یا نرمال می تواند گزینه مناسبی باشد.

مرطوب کننده ها


به طور کلی استفاده از مرطوب کننده ها، برای همه انواع پوست، اعم از خشک، نرمال و چرب توصیه می شود. اهمیت این مسئله وقتی دو چندان می شود که شما از کرم ضد لکی استفاده می کنید که حاوی ترکیبات لایه بردار است. ترکیبات لایه بردار در اغلب محصولات ضدلک وجود دارند و از ارکان اصلی درمان لک می باشند. این ترکیبات پوست را حساس تر می کنند، لذا استفاده از مرطوب کننده ای که با نوع پوست شما متناسب باشد توصیه می شود.

سخن آخر 

در این مطلب با انواع لک های صورت آشنا شدیم. لک های ملاسما، لک های پس از التهاب، کک و مک و لک های ناشی از افزایش سن از جمله لک های پوستی هستند. روش های درمان لک های مختلف و روش های پیشگیری از ایجاد لک را در این مطلب پیش رویتان قرار دادیم...  

پرسش و پاسخ

ثبت دیدگاه


پیام به صورت خصوصی ثبت گردد

منابع:

مجله داروکده یک مجله اینترنتی است که شما را در امر آشنایی، تهیه و مصرف صحیح محصولات سلامت محور یاری می‌رساند.

darukade logo

استفاده از مطالب مجله داروکده فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع و درج لینک بلامانع است . کلیه حقوق این مجله به وب سایت داروکده تعلق دارد

طراحی و توسعه توسط گروه نرم افزاری داروکده ( 1402 - 1388 )