رپورتاژ- اختلال کم‌توجهی (بیش‌فعالی) و نقش ریزمغذیها

اختلال کم توجهی- بیش‌فعالی (Attention Deficit Hyperactivity Disorder-ADHD) یکی از اختلالات روانپزشکی است که در سنین پایین شایع می‌باشد. این اختلال در مبتلایان به سه حالت بی توجهی، بیش فعالی یا ترکیبی از بیش فعالی و  بی‌توجهی بروز می کند و با علائمی چون بی‌توجهی، پریشانی، رفتارهای تکانشی، اضطراب، جنب‌ و جوش زیاد و بی‌دقتی مشخص می‌شود و عمدتا با پرخاشگری و کارآیی ضعیف تحصیلی همراه می‌باشد و منجر به بروز اختلال در حوزه های مختلف زندگی شخصی و حرفه ای می‌شود.

بیشتر بخوانید: روش های غیردارویی کنترل بیش فعالی در کودکان

معیار تشخیص پیش فعالی:
معیار تشخیصی وجود حداقل شش نشانه از نه نشانه مطرح در اختلال بیش فعالی و کمبود توجه برای حداقل به مدت شش ماه در فرد مورد نظر است که این علائم منجر به ایجاد مشکل در بیش از یک موقعیت (خانه و مدرسه) گردد.
تخمین زده می‌شود که 3 تا 12 درصد از کودکان سن مدرسه تحت تاثیر این اختلال می‌باشند و شیوع آن در پسران نیز بیشتر از دختران است.

درمان:
درمان رایج برای این اختلال استفاده از داروهای محرک نظیر متیل‌ فنیدات و دکسترو آمفتامین می‌باشد.
 با توجه به عوارض جانبی این داروها که شامل؛ کاهش اشتها، بی خوابی، افزایش اضطراب و تحریک پذیری می‌باشد از این رو افراد به دنبال درمان‌های جایگزین می‌باشند. بنابراین محتاطانه‌تر آن است که قبل از تجویز داروها از مداخلات تغذیه‌ای و رژیم به منظور کاهش نشانه‌های بیماری استفاده گردد.

شواهد برای درمان های تغذیه‌ای ADHD به طور گسترده‌ای متفاوت است. در بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD، نشانه‌هایی از کمبود مواد مغذی مختلف و شواهدی درباره پاسخ‌های رفتاری به ریزمغذی‌های خاص وجود دارد. در طول دو دهه گذشته به میزان توصیه شده روزانه ریزمغذیها و اسیدهای چرب ضروری به عنوان کمک درمان برای این اختلال توجه ویژه‌ای شده است.
این فرضیه وجود دارد که بسیاری از ریزمغذی‌ها می توانند در رفتار و خلق‌وخوی اثر بگذارند. به عنوان مثال منیزیم، این ماده چهارمین ماده معدنی ضروری در بدن می‌باشد که برای سلامتی بسیار ضروری است. اهمیت بیولوژیکی آن در این است که، به عنوان یک ماده معدنی ضروری که در بیش از 300 واکنش متابولیکی از جمله تولید انرژی سلولی ؛ تولید اسید نوکلئیک (DNA,RNA) و سنتز پروتئین دخیل می باشد.
علاوه‌ بر این منیزیم برای تامین انرژی کافی مغز، کمک به انتقال صحیح ارتباطات از طریق سیستم عصبی مرکزی، آرام کردن سیستم عصبی ضروری است و یک مولفه ی مهم در ساختن سروتونین می باشد.

علایم کمبود منیزیم:
کمبود منیزیم با تعدادی از کاهش توانایی و فرایندهای شناختی و به ویژه کاهش توجه همراه با افزایش فعالیت، خستگی و عدم تمرکز مشخص می شود. سایر علائم شایع کمبود منیزیم عبارتند، به راحتی برانگیخته شدن، عصبی بودن، خستگی و نوسانات خلقی.

کمبود منیزیم و ویتامین B6 در کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی:
سطوح پایین منیزیم در کودکان با اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی گزارش شده است. از بین 116 کودک دارای این اختلال، 95 درصد آنها کمبود منیزیم داشتند و این مساله به طور قابل توجهی شایع‌ تر از گروه کنترل بود.
در یک مطالعه بر روی 50 کودک 7 تا 12 ساله مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، مصرف مکمل‌ یاری با منیزیم (200 میلی‌گرم در روز) به مدت شش ماه منجر به کاهش قابل توجه بیش فعالی در مقایشه با 25 کودک گروه کنترل که مکمل یاری دریافت نکرده بودند، گردید.
باتوجه به ماهیت این علائم و میزان قابل توجهی از هم پوشانی با ADHD، بسیاری از متخصصین درگیر در درمان و مراقبت از این اختلال، به این نتیجه رسیدند که کودکان مبتلا به ADHD دارای کمبود منیزیم نیز هستند.
منیزیم در آنزیم های لازم برای آزاد کردن نوروترنسمیترها (انتقال دهنده های عصبی) و همچنین حفاظت از غشای سلول های عصبی دخیل هستند. تغییرات در سطوح این ماده معدنی می تواند در پاتوژنز و در نتیجه در درمان این اختلال نقش داشته باشد.
علاوه بر منیزیم استفاده از ویتامین B6(پیریدوکسین) نیز یک مداخله موثر برای بسیاری از کودکان پیش فعال (هایپر اکتیو) است.
برای بیش از 30 سال، والدین دوزهای بالایی از ویتامین B6 و منیزیم را به فرزندان خود داده‌اند و کاهش تهاجم فیزیکی و بهبود پاسخ اجتماعی را مشاهده کرده‌اند.
کمبود ویتامین B6 می تواند باعث تحریک‌پذیری و خستگی در کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD شود. سطوح کافی ویتامین B6 که از طریق تغییرات تغذیه یا مکمل به دست می‌آید، می تواند هوشیاری را افزایش داده و علائم شبه اضطراب را کاهش دهد.
با توجه به مطالب و نتایج مطالعات، مکمل درمانی منیزیم به همراه ویتامین B6 در بهبود علائم ADHD در کودکان مبتلا می‌تواند مفید باشد.

برای خرید و مشاهده سیترامگ ب 6 اینجا کلیک کنید.

References
The Egyptian Journal of Medical Human Genetics (2016) 17, 63–70
Expert Rev Neurotherapeutics 2011;11(10):1467–84.
Magnesium Research 2006; 19 (1): 46-52
Italian Journal of Pediatrics 2011, 37:60