نروکسین

فرآورده‌ی گیاهی نروکسین، حاوی عصاره‎‌ی گیاه علف چای یا گل راعی با نام علمی Hypericum perforatum است که به منظور مقابله با افسردگی و کاهش اضطراب طراحی شده‌است. بیشتر مطالعات انجام گرفته پیرامون این گیاه به کاربرد آن در درمان افسردگی‌های خفیف تا متوسط اشاره دارد. پژوهش‌هایی نیز پیرامون اثرات گیاه در بهبود اختلالات خواب، افسردگی فصلی، افسردگی پس از زایمان، کاهش عوارض یائسگی و سندرم پیش از قاعدگی، کاهش تحریک پذیری عصبی در کودکان و کمک به بهبود اختلال وسواس فکری- عملی (OCD) وجود دارد.

بزرگسالان، روزانه 1 تا 2 قرص (در مواردی تا 5 قرص در روز قابل افزایش است) را به همراه غذا مصرف نمایند. کودکان (6 تا 12 سال)، نصف دوز مصرفی بزرگسالان را تحت نظر پزشک مصرف نمایند.

استفاده از گیاه سازنده‌ی این فرمولاسیون، در برخی افراد می‌تواند سبب مشکلات گوارشی شود، به همین دلیل برای جلوگیری از ایجاد عوارض گوارشی بهتر است این فرآورده با معده‌ی پر مصرف شود.

در صورت موثر بودن درمان، ایمنی استفاده از فرآورده‌های حاوی علف چای، از 8 هفته تا 3 ماه گزارش شده‌است. البته برخی منابع، استفاده از دوزهای درمانی علف چای تا 1 سال را نیز پیشنهاد کرده‌اند. 

به منظور درمان کامل و جلوگیری از عود مجدد افسردگی، شرکت سازنده‌ی نروکسین، ادامه‌ی مصرف تا 6 ماه را توصیه می‌کند. در صورتی که قصد استفاده از این فرآورده برای بیش از این مدت را دارید، بهتر است این امر با نظارت پزشک و حداکثر تا 1 سال صورت گیرد.

برای مشاهده اثرات درمانی این محصول، ممکن است به 2 تا 4 هفته زمان نیاز باشد. چنانچه پس از 6 هفته مصرف مستمر، نشانه‌های بهبودی مشاهده نشد، باید با پزشک مشورت شود تا درمان متفاوتی انتخاب شود.

بسته به شرایط هر فرد و هدف از مصرف، دوز مصرفی می‌تواند متفاوت باشد. اغلب مطالعات بالینی به منظور مقابله با افسردگی خفیف تا متوسط، از عصاره‌ی گیاه علف چای که با 3/0 هایپرسین استاندارد شده‌است، استفاده کرده‌اند. دوزی که اغلب توصیه شده‌است، 300 میلی‌گرم عصاره استاندارد، 3 بار در روز است. البته مصرف روزانه 1200 میلی‌گرم عصاره نیز گزارش شده‌است. البته لازم به ذکر است، در صورتی که استاندارد سازی با مقادیر کمتری از هایپرسین صورت گیرد و یا برحسب ترکیب هایپرفورین باشد، دوز مورد نیاز برای مشاهده بهترین اثرات، ممکن است اندکی تغییر پیدا کند.

برخی مطالعات، اثر گذاری این گیاه را بر روی کسانی که مشکلات خواب ناشی از افسردگی و اضطراب دارند، تایید کرده است. همچنین استفاده از این فرآورده در درمان بی‌خوابی بانوان یائسه موثر است.

در حال حاضر شواهد قوی از چندین متاآنالیز وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از عصاره‌های استاندارد گیاه علف چای به عنوان جز اصلی این فرآورده به عنوان یک درمان موثر در اختلال افسردگی خفیف تا متوسط کارایی قابل مقایسه با داروهای ضد افسردگی بازدارنده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) و ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای (TCA) نشان می‌دهد. این فرآورده‌ی گیاهی به خوبی تحمل می‌شود و با عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای ضد افسردگی دارویی همراه است.

برخی شواهد نشان ‌می‌دهد که مصرف فرآورده‌های حاوی علف چای به عنوان جز اصلی نروکسین، به همراه گیاهانی نظیر کوهوش سیاه و یا پنج انگشت، شدت و تناوب گرگرفتگی و افسردگی در زنان یائسه را به طور معناداری کاهش داده و کیفیت زندگی و سلامت ج ن س ی در این افراد را بهبود بخشیده‌است. دوز بکار رفته در این مطالعات، از 480 میلی‌گرم تا 900 میلی گرم عصاره‌ی استاندارد، متغیر بوده‌است.

شواهد متناقضی در مورد فرآورده‌های حاوی گیاه علف چای در بهبود اختلال وسواس فکری- عملی (OCD) وجود دارد. دلیل یافته‌های متناقض می‌تواند به دلیل تفاوت در طراحی مطالعه، تفاوت در محصولات مورد استفاده و یا عوامل دیگر باشد. به طوری که در برخی منابع مصرف 2 بار در روز و در هر نوبت 450 میلی گرم عصاره استاندارد گیاه (حاوی 3/0% ترکیب موثره‌ی هایپرسین)، پس از 12 هفته سبب بهبودی 5 بیمار از 12 بیمار مورد آزمایش شد. با این حال، پس از این مطالعه، پژوهش‌های بعدی نشان ‌می‌دهد که این گیاه، اثر چندانی در درمان مبتلایان به OCD ندارد. علت این امر می‌تواند به تفاوت در طراحی مطالعه، یکسان نبودن فرآورده‎های حاوی علف چای بکار رفته در این پژوهش‌ها و یا سایر عوامل باز گردد. از این رو، بهتر است در این باره پزشک بیمار تصمیم بگیرد.

توجه داشته باشید که افسردگی کودکان و نوجوانان را بدون دستور پزشک درمان نکنید، زیرا افسردگی ‌می‌تواند یک بیماری جدی باشد. در نبود مطالعات جامع در ارتباط با ایمنی مصرف فرآورده‌های حاوی علف چای در کودکان و نوجوانان، استفاده از این فرآورده در افراد زیر 12 سال، تنها با صلاحدید پزشک مجاز است. پزشک با توجه به شرح حال بیمار و با تنظیم دوز و بررسی عوارض احتمالی، در صورت صلاحدید این داروی گیاهی را تجویز می‌کند. البته لازم به ذکر است، بر طبق شواهد بالینی، دوز ایمن اثرگذار جهت درمان افسردگی کودکان زیر 12 سال، روزانه 300 میلی گرم عصاره استاندارد شده با 3/0% هایپرسین و حداکثر تا 6 هفته، بوده‌است.

 به علت تداخلات احتمالی بین مصرف این فرآورده با داروهای موثر در درمان افسردگی، توصیه می‌شود در صورت استفاده از داروهای ضد افسردگی، پیش از مصرف این فرآورده با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.

مصرف بیش از 4.2 گرم پودر گیاه علف چای و یا مصرف بیش از 600 میلی‌گرم عصاره‌ی گیاه در هر نوبت، توصیه نمی‌شود. برخی منابع استفاده از مقادیر بالای 2 تا 4 گرم عصاره‌ی استاندارد گیاه را توصیه نمی‌کنند و علت را به افزایش احتمال بروز عوارض جانبی و واکنش‌های شدید حساسیت به نور، نسبت می‌دهند. از آن‌جایی که هر قرص نروکسین حاوی 400 میلی گرم عصاره‌ی گیاه است، در صورت مصرف این فرآورده مطابق دستور پیشنهادی شرکت سازنده روزانه 400 تا 800 میلی‌گرم عصاره‌ی گیاه دریافت می‌گردد. با توجه به اثرگذاری این فرآورده و به منظور جلوگیری از بروز عوارض جانبی ناخواسته، بهتر است دوز این داروی گیاهی را افزایش ندهید، مگر در صورت صلاحدید پزشک معالج. البته در شرایط خاص، با نظر پزشک می‌توان تا 5 قرص در روز استفاده نمود.

استفاده از فرآورده‌های حاوی این گیاه می‌تواند در برخی افراد عوارض نروکسین در برخی افراد عبارتند از خشکی دهان، حساسیت به نور، تکرر ادرار، تهوع، اسهال، یبوست، بی اشتهایی، سرگیجه، گیجی و واکنش‌های آلرژیک

به دلیل احتمال تداخلات گسترده میان این فرآورده و داروها، بهتر است استفاده از فرآورده‌های حاوی این گیاه، از 2 هفته تا حداقل 5 روز قبل از جراحی از پیش تعیین شده، قطع گردد.

تجویز خوراکی فرآورده‌هایی با دوز روزانه بیش از 1000 میلی گرم گیاه علف چای و یا بیش از 1 میلی گرم هایپرفورین، می‌تواند منجر به القای آنزیم‌های خانواده سیتوکروم P450 (CYP3A4، CYP2C9، CYP2C19، CYP1A2) و P-گلیکوپروتئین منجر شود. از این رو استفاده همزمان نروکسین با داروهایی که متابولیسم آن‌ها از این طرق صورت می‌گیرد و یا محدوده درمانی باریک دارند، توصیه نمی‌شود. تداخلات ممکن است با داروهایی از جمله آمی تریپتیلین، فکسوفنادین، بنزودیازپین‌ها، متادون، سیمواستاتین، فیناستراید، دیگوکسین و ... رخ دهد.

مصرف همزمان فرآورده‌های حاوی علف چای با سیکلوسپورین، تاکرولیموس برای استفاده سیستمیک، آمپرناویر، ایندیناویر و سایر مهارکننده‌های پروتئاز، ایرینوتکان و برخی داروهای ضد انعقاد (مانند وارفارین) منع مصرف دارد. 

همچنین مصرف فرمولاسیون‌های گیاهی حاوی علف چای، ممکن است سبب کاهش غلظت پلاسمایی داروهای ضد بارداری خوراکی گردد. از این رو، استفاده از اقدامات ضد بارداری اضافی به دلیل کاهش احتمالی اثر داروی ضد بارداری توصیه می‌شود. 

استفاده همزمان فرآورده‌های حاوی علف چای با برخی داروهای آنتی نئوپلاستیک (آمینولوولینیک اسید) و داروهایی که ‌می‌توانند پوست را به نور حساس کنند ( مانند تتراسایکلین، سولفونامید‌ها، کینولون‌ها و تیازید‌ها) تداخل دارد. 

چندین مورد از اثرات سروتونرژیک پس از مصرف همزمان داروهای گیاهی حاوی علف چای با برخی داروهای ضد افسردگی نظیر مهار کننده‌ی مونوآمینو اکسیداز و مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین گزارش شده‌است. 

استفاده از این فرآورده در بیماران مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) که از داروی متیل فنیدات (ریتالین) استفاده می‌کنند، ممکن است سبب کاهش اثر دارو گردد. 

با توجه به احتمال تداخلات بین این فرآورده و سایر داروهای مصرفی، در صورتی که داروی خاصی استفاده می نمایید، ضروری است پیش از مصرف نروکسین، با پزشک یا داروساز مشورت نمایید

پیش از این مصرف همزمان فرآورده‌های حاوی گیاه علف چای با فرآورده‌هایی که حاوی تیرامین باشند، مانند شراب و نوشیدنی‌های الکلی، پنیر کهنه و گوشت‌های فرآوری شده‌ی مانده، به علت تداخل جدی توصیه نمی‌شده است. زیرا از عصاره علف چای، اثر مهارکنندگی آنزیم مونوآمینو اکسیداز (MAO)، گزارش شده بود. این آنزیم برای تجزیه‌ی ترکیب مونو آمینه‌ی تیرامین مورد نیاز است. اگر مونوآمینو اکسیداز بدن صرف تجزیه تیرامین اضافی حاصل از مواد غذایی مانده شود، انتقال دهنده‌ها‌ی عصبی مونوآمینه مانند سروتونین در مغز تجمع یافته و با افزایش سطح سروتونین سردرد، افزایش فشار خون و علائم مرتبط با سندرم سروتونین مشاهده می‌گردد. البته با توجه به اینکه بر طبق تحقیقات اخیر، اثر مهارکنندگی علف چای بر آنزیم مونوآمینو اکسیداز در محیط زیستی،‌ مشاهده نشده‌است، در اهمیت این تداخل، جای تردید وجود دارد. با این وجود، بهتر است با رعایت جانب احتیاط، به طور همزمان از غذاهای حاوی تیرامین به همراه نروکسین استفاده نشود.

پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهد که استفاده از مقادیر بالای گیاه علف چای، به علت افزایش خطر بروز واکنش‌های حساسیت به نور شدید، ایمن نیست. استفاده از مقادیر بالای 2 تا 4 گرم عصاره‌ی استاندارد گیاه (5 تا 10 میلی‌گرم هایپرسین)، احتمال بروز این واکنش‌ها را تشدید می‌کند. در دوزهای پایین تر، در کمتر از 1٪ از افرادی که 900 میلی‌گرم عصاره‌ی گیاه را یک بار در روز یا بیشتر مصرف می‌کنند، نیز احتمال حساسیت به نور وجود دارد. از این رو، بهتر است به ویژه افرادی که پوست روشن دارند، هنگام استفاده از فرآورده‌های حاوی این گیاه، از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور شدید خورشید و سایر منابع نور ماوراء بنفش (UV) پرهیز نمایند. البته لازم به ذکر است، اگرچه چنین توصیه‌ای سودمند است، اما با توجه به این که دوز درمانی بسیار کمتر از سطح مورد نیاز برای ایجاد سمیت نوری است، این احتمال بسیار نادر است.

علاوه بر این، در یک مطالعه آزمایشگاهی، غلظت‌های بالای گیاه علف چای اثرات نامطلوبی بر تخمک‌ها و سلول‌های اسپرم داشته است که منجر به این نگرانی شد که استفاده از دوزهای بالای این فرآورده ممکن است منجر به کاهش باروری شود. از این رو در صورتی که قصد باروری دارید، پیش از مصرف این فرآورده با پزشک مشورت نمایید.

همچنین نگرانی هایی درباره‌ی استفاده از این فرآورده در بیماران مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) که از داروی متیل فنیدات (ریتالین) استفاده می‌کنند، وجود دارد و ممکن است سبب برتر شدن شرایط و کاهش کارآیی دارو شود.

استفاده از نروکسین در فرد مبتلا به آلزایمر باید با احتیاط و با نظر پزشک همراه باشد. زیرا این گیاه ممکن است سبب القای سایکوز در افراد مبتلا به آلزایمر گردد. گزارشی نشان می‌دهد که فرد مبتلا به آلزایمری که به مدت 3 هفته از دوز پایین روزانه 75 میلی گرم عصاره گیاه علف چای استفاده نموده‌است، دچار روان پریشی شده‌است. اگرچه علائم، چند روز پس از قطع داروی گیاهی حاوی علف چای و شروع به دریافت درمان مناسب، برطرف شده‌است. اما این نگرانی که استفاده از فرآورده‌های حاوی علف چای سبب زوال عقل بیشتر در افراد مبتلا به آلزایمر شود، به وجود آمده است.

مصرف این فرآورده در افراد حساس به گیاه علف چای و یا سایر گیاهان متعلق به خانواده‌یClusiaceae ،‌ بانوان باردار و یا شیرده، افراد مبتلا به بیماری‌های افسردگی شدید، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، بیماران دریافت کننده‌ی عضو پیوندی و افراد با آنتی بادی HIV مثبت تحت درمان با ایندیناویر و سایر ممانعت کننده‌های پروتئاز، توصیه نمی‌شود.

نروکسین در دوران بارداری و شیردهی منع مصرف دارد.

گردآوری شده توسط تیم علمی مجله داروکده