درباره اوتیسم چه می دانید؟

اوتیسم اختلالی مغزی است که باعث می شود برقراری ارتباط و گفتگو با دیگران دچار اختلال شود. این اختلال در کودکی ظهور پیدا می کند و می تواند خفیف تا شدید باشد. برخی کودکان مبتلا به اوتیسم توانایی کنترل و هدایت دنیای اطراف خود را دارند، این در حالیست که برخی از این کودکان در برقراری ساده ترین ارتباطات با دنیای پیرامون خود مشکل دارند. از هر 68 کودک یک نفر دچار اختلال اوتیسم است و در این میان میزان ابتلا پسران 5 برابر دختران است.

علائم اوتیسم 
والدین باید قبل از رسیدن کودک به سن 3 سالگی به دقت تکامل کودک را زیر نظر داشته باشند. البته برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم تا سن 18 الی 24 ماهگی تکامل طبیعی دارند و بعد از این سن توقف تکامل یا کاهش مهارت های آنها آشکار می شود. علائم اوتیسم می تواند شامل موارد زیر باشد: 
- تکرار خواسته ها
- اختلال در ارتباط چشمی یا لمسی
- تاخیر در صحبت کردن
- تکرار کلمات یا جمله ها
- رفتار تهاجمی حتی به دلیل تغییرات کوچک
البته باید در نظر داشته باشیم که این مشکلات و رفتارها در کودکان معمولی هم ممکن است دیده شود. بنابراین با مشاهده مشکلات ذکر شده لازم است برای تشخیص به پزشک مراجعه شود. 

علائم هشدار دهنده اولیه (در سال اول زندگی)
کودکان حتی در ماه های اولیه تولد هم اجتماعی هستند بنابراین در سنین نوزادی هم واکنش های مخصوصی به محیط اطراف نشان می دهند. به این دلیل علائم زیر ممکن است از علائم اولیه اوتیسم به شمار آید و نیاز به پیگیری دارد. 
- عدم واکنش کودک به نام خودش
- عدم واکنش کودک به صدای مادر
- عدم ارتباط چشمی با دیگران
- تا یک سالگی هیچ صدایی ندارد
- لبخند نزدن
همانطور که قبلا ذکر شد این علائم در کودکانی که به اوتیسم مبتلا نیستند هم ممکن است دیده شود اما نیاز به پیگیری دارد. 

علائم هشدار دهنده اولیه (دومین سال زندگی) 
در این سن علائم قابل توجه هستند. در حالیکه سایر کودکان در حال یادگیری لغات برای برقراری ارتباط هستند یک کودک دچار اوتیسم در انزوا باقی مانده است. علائم در این سن عبارتند از: 
- عدم توانایی بیان لغات ساده تا 16 ماهگی
- بی علاقگی به بازی کردن تا 18 ماهگی
- عدم توانایی بیان جملات دو عبارتی تا 2 سالگی
- نداشتن مهارت های زبانی
- عدم علاقه و توجه به مسائل جالبی که والدین به آنها اشاره می کنند مثل پرواز یک پروانه 

علائم و شکایات دیگر 
افراد اوتیسمی ممکن است علائم فیزیکی هم داشته باشند مثل مشکلات هضم، یبوست و مشکلات خواب. این بچه ها ممکن است در هماهنگی بین عضلات دچار ضعف باشند و در دویدن یا بالا رفتن مشکل داشته باشند. حدود یک سوم کودکان اوتیسمی معمولا دچار تشنج شده اند.

اوتیسم چگونه بر مغز اثر می گذارد؟ 
در اوتیسم قسمت هایی از مغز که کنترل هیجانات و ارتباطات را برعهده دارند تحت تاثیر قرار می گیرند. سر برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم بزرگتر از حد معمول است که می تواند به دلیل مشکلات رشد مغز باشد. ژن معیوب به صورت فامیلیال منتقل می شود و با عملکرد ضعیف بخشی از مغز همراه شده و اختلال اوتیسم را به وجود می آورد. محققان امیدوارند راهی بیابند که از طریق اسکن مغز بتوانند اوتیسم را به صورت قطعی و به موقع تشخیص دهند. 

غربالگری به موقع برای اوتیسم
مشکل بسیاری از بچه های مبتلا به اوتیسم تا دوره رفتن به مدرسه تشخیص داده نمی شود بنابراین از درمان های حمایتی زود هنگام محروم می شوند. بنابراین معمولا غربالگری اولیه برای کودکان در سن 9 ماهگی توصیه می شود. این غربالگری به منظور تشخیص تاخیر در یادگیری مهارت های اولیه می باشد. علاوه بر این غربالگری اولیه، غربالگری در شرایط و سنین زیر هم توصیه می شود. 
18 ماهگی- 24 ماهگی-غربالگری جدی برای کودکانی که سابقه خانوادگی اوتیسم داشته و یا رفتارهای نگران کننده دارند. 

تشخیص:
مشکلات صحبت کردن: در یک بررسی منظم توسط پزشک مسائلی از قبیل پاسخ کودک به صدای والدین و لبخند آنها و دیگر تحریکات مورد بررسی قرار می گیرد. مشکلات و یا تاخیر در صحبت کردن گاهی اوقات باعث تجویز گفتار درمانی برای کودک می شود. ممکن است انجام یک تست شنوایی نیز ضرورت پیدا کند. بیشتر کودکان مبتلا به اوتیسم قادر به تکلم هستند اما این روند با تاخیر اتفاق می افتد. ارتباط کلامی در کودکان مبتلا به اوتیسم به سختی صورت می گیرد. کودکان اوتیسمی ممکن است مانند یک ربات بریده بریده صحبت کنند. 

مهارت های ضعیف اجتماعی: اشکال در برقراری ارتباط با دیگران یکی از مشخصه های مهم در تشخیص اختلال اوتیسم می باشد. روانپزشکانی که در این زمینه مطالعات و تجربیات کافی دارند می توانند به تشخیص زود هنگام این اختلال کمک کنند. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است از برقراری ارتباط چشمی حتی با والدین خود اجتناب کنند. آنها ممکن است برای زمانی طولانی بدون توجه به اطراف به یک شی خیره شوند. همچنین آنها احتمالا از زبان بدن و حرکات صورت در ارتباط استفاده نمی کنند.

بیشتر بخوانید: روش های غیردارویی کنترل بیش فعالی در کودکان

ارزیابی 
هیچ گونه آزمایش پزشکی برای تشخیص اوتیسم وجود ندارد ولی تست های متعددی برای شناخت سایر مشکلات مانند مشکلات شنوایی، گویایی و یا مشکلات تکاملی وجود دارند زیرا این مشکلات علائم مشابه اوتیسم دارند بنابراین در ابتدا باید مورد ارزیابی قرار گیرند. والدین باید به تعداد زیادی سوال در رابطه با رفتارهای فرزند خود و مهارت های ارتباطی وی پاسخ دهند. اوتیسم هر چه در سنین پایین تر مثلا زیر 3 سال تشخیص داده شود بهتر به درمان ها پاسخ می دهد.

سندروم آسپرگر
این سندروم جزو بیماری های طیف اوتیسم شناخته می شود. مبتلایان به این سندروم هوش طبیعی دارند و از نظر کلامی مشکلی ندارند، حتی ممکن است مهارت های کلامی آنها بسیار بالا باشد اما این کودکان در فهم ارتباطات غیر کلامی مانند حرکات صورت با مشکل مواجه هستند. آنها ممکن است روی یک موضوع که مورد علاقه آنهاست به شدت تمرکز کنند و درباره آن حرف بزنند اما قادر به پیدا کردن دوست و برقراری ارتباط با دیگران نباشند. 

درمان:
- برنامه های رفتاری: امروزه درمان های رفتاری زیادی برای اختلال اوتیسم وجود دارند که این درمان ها به یادگیری صحبت کردن، بهبود ارتباطات و تکامل رفتارهای فیزیکی و برخورد موثرتر با دیگران کمک می کنند. اجرای گام به گام این برنامه های فشرده باعث تشویق این کودکان به انجام فعالیت های مثبت و جلوگیری از فعالیت های منفی می گردد. روش دیگری نیز وجود دارد که روی هیجانات و مهارت های اجتماعی این کودکان کار می کند در این روش معمولا از کارت های عکس دار و سایر علائم دیداری استفاده می کنند. 
- آموزش: برخی مدارس ویژه سیستم های آموزشی مخصوصی برای آموزش و بهبود شرایط کودکان مبتلا به اوتیسم دارند. کودکان در این مراکز از امکاناتی مانند گفتار درمانی و کار درمانی هم بهره مند هستند. آموزش های به موقع و زود هنگام برای این کودکان بسیار موثر می باشد. 

- دارو درمانی: درمان دارویی مخصوصی برای اوتیسم وجود ندارد ولی برخی داروها می توانند به کنترل علائم این اختلال کمک کنند. گاهی اوقات داروهای ضد سایکوز برای مشکلات جدی رفتاری تجویز می شود. در برخی موارد ممکن است پزشک برای کودک داروهای ضد افسردگی تجویز کند. لازم به ذکر است کودکان اوتیسمی که دارو مصرف می کنند باید به دقت تحت نظر پزشک باشند. 
- تکامل حسی: کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است شدیدا به صدا، لمس، مزه، بو و یا بعضی مناظر حساس باشند. این موارد را به عنوان اختلالات تکامل حسی می شناسند. برای مثال آنها ممکن است در مقابل نور فلاش یا صدای زنگ مدرسه حالت تهاجمی پیدا کنند، بنابراین لازم است والدین و مسئولین مدرسه کاملا نسبت به شرایط کودک آگاه باشند.

اوتیسم و فناوری کمکی 
خوشبختانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی حتی کودکانی که قادر به حرف زدن نیستند می توانند از طریق تکنولوژی های جدید تصاویر را تبدیل به کلام و متن کنند. این تکنولوژی در تبلت ها و گوشی های هوشمند موجود است. والدین کودکان مبتلا به اوتیسم می توانند با توجه به نیاز کودک خود با این قبیل تکنولوژی ها آشنا شده و از این طریق به کودک خود کمک کنند. 

اوتیسم و رژیم غذایی
مشکلات گوارشی در افراد مبتلا به اوتیسم شایع می باشد. حدود 30 درصد این بیماران اشتیاق به خوردن مواد غیر خوراکی مثل کاغذ دارند که می تواند خطرناک باشد. برخی پزشکان معتقدند بیماران اوتیسمی بهتر است رژیم غذایی فاقد گلوتن و کازئین (یکی از پروتئین های موجود در شیر) داشته باشند. رژیم های دیگری شامل مکمل های ویتامین B6 و منیزیم نیز استفاده می شوند. با وجود اینکه هنوز مطالعات دقیق و قطعی در مورد تاثیر تغذیه بر این اختلال انجام نگرفته است اما اغلب پزشکان معتقدند که باید نظارت دقیقی بر تغذیه این کودکان وجود داشته اشد. 

درمان های متفرقه
درمان های تجربی و اثبات نشده متعددی توسط والدین کودکان مبتلا به اوتیسم در اینترنت و فضای مجازی منتشر شده است، در صورت تمایل به استفاده از این درمان ها سعی کنید قبل از استفاده از آنها با تیم مراقبت از کودک خود مشورت کنید چرا که بعضی از این درمان ها ممکن است خطرناک باشد. 

علت اوتیسم
علت دقیق ایجاد اوتیسم مشخص نشده است اما از آنجایی که این اختلال معمولا یک مشکل فامیلیال است بنابراین مسلما ژن ها در این زمینه نقش مهمی دارند. محققین به دنبال این هستند که بدانند آیا آلودگی های شیمیایی محیط و عفونت های قبل از تولد در ایجاد این اختلال تاثیر دارند یا خیر. استفاده از داروهایی مثل والپروئیک اسید و تالیدومید در زمان بارداری خطر ابتلا کودک به اوتیسم را بالا می برد. 

واکسن ها عامل بروز اوتیسم نیستند 
بر خلاف ادعای برخی از دانشمندان هیچ رابطه ای بین واکسن ها و اوتیسم یافت نشده است. از سال 1998 مطالعات زیادی توسط چند دانشگاه معتبر بر روی واکسن های اوریون، سرخک و سرخچه انجام گرفته است و تمامی این مطالعات بیانگر این است که واکسن ها بر روی ریسک ابتلا کودک به اوتیسم هیچ تاثیری ندارند. 

اوتیسم در یک خانواده 
در خانواده هایی که یک کودک دچار اوتیسم وجود دارد احتمال اینکه فرزند دیگر آنها هم به این اختلال دچار شود حدود 19 درصد است. اگر 2 کودک یک خانواده مبتلا به اوتیسم باشند ریسک ابتلا برای بچه سوم بیشتر می شود. مطالعه روی دوقلوها نشان داده است که اگر یکی از آنها مبتلا به اوتیسم باشد 31 درصد احتمال ابتلای قل دیگر وجود دارد و اگر این دوقلوها همسان باشند این احتمال به 77 درصد می رسد. کودکان مبتلا به اوتیسم چنانکه به موقع تشخیص داده شوند و تحت آموزش های صحیح قرار بگیرند قادرند تحصیلات خود را به اتمام رسانده و برای ادامه تحصیل به دانشگاه رفته و شغل مناسبی داشته باشند. بنابراین تشخیص زود هنگام و درمان های به موقع در این اختلال از اهمیت زیادی برخوردار است.