رژیم کتوژنیک در دوران یائسگی: فواید و عوارض

یائسگی، فرآیندی بیولوژیک است که با قطع قاعدگی و کاهش طبیعی هورمون های تولید مثل در زنان مشخص می شود و با علائمی مانند گرگرفتگی، اختلالات خواب و تغییرات خلق و خو همراه است. اصلاح رژیم غذایی ممکن است به تعادل سطح هورمون ها کمک کند و برخی از علائم یائسگی را کاهش دهد.
رژیم کتوژنیک نوعی رژیم با چربی بالا و کربوهیدرات خیلی کم می باشد که برای بهبود علائم یائسگی توصیه می شود. این شماره از مجله داروکده، به چگونگی تاثیر رژیم کتوژنیک بر زنان یائسه می پردازد. 

بهبود حساسیت به انسولین
همان طور که گفته شد یائسگی می تواند باعث ایجاد تغییراتی در سطح هورمون ها شود. علاوه بر تغییر در هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون، یائسگی می تواند حساسیت به انسولین را کاهش دهد و توانایی بدن را برای استفاده موثر از انسولین مختل کند. انسولین هورمونی است که مسئول انتقال قند از گردش خون به درون سلول هاست که در آنجا از قند برای تولید انرژی استفاده می شود.
مقاومت به انسولین می تواند با افزایش دفعات گرگرفتگی که یکی از رایج ترین عوارض یائسگی است، مرتبط باشد. برخی از تحقیقات نشان می دهند که رژیم کتوژنیک می تواند باعث بهبود حساسیت به انسولین و کنترل بهتر قند خون شود. در این راستا پژوهشی نیز تایید کرده است که کاهش مصرف کربوهیدرات ها، باعث تنظیم بهتر سطح انسولین خون و تعادل هورمون ها می شود.

برای مطالعه بیشتر: رژیم کتوژنیک چیست؟

از افزایش وزن جلوگیری می کند
افزایش وزن یکی از نشانه های یائسگی بوده که اغلب به عدم تعادل در سطح هورمون ها و کاهش متابولیسم مربوط می شود. علاوه برکاهش کالری مورد نیاز در دوران یائسگی، برخی از زنان دچار کاهش قد نیز می شوند که در نهایت باعث افزایش شاخص توده بدنی (BMI) می شود. 
اگر چه تحقیقات مربوط به رژیم کتوژنیک محدود است اما برخی از پژوهش ها نشان می دهند که کاهش دریافت کربوهیدرات ها به پیشگیری از افزایش وزن در دوران یائسگی کمک می کند. برخلاف آن، پیروی از یک رژیم غذایی کم چرب، با خطر افزایش وزن در بین شرکت کنندگان همراه بود.

می تواند به مبارزه با ولع کمک کند
بسیاری از زنان در دوران یائسگی، گرسنگی و ولع بیشتری را تجربه می کنند. برخی از مطالعات نشان می دهد که رژیم کتوژنیک می تواند باعث کاهش اشتها و احساس گرسنگی شود. بر اساس برخی پژوهش ها، رژیم کتوژنیک باعث افزایش سطح هورمون GLP-1 یا پپتید شبه گلوکاگون -1 می شود که در تنظیم اشتها نقش دارد. در مطالعه ای دیگر نیز رژیم کتوژنیک کم کالری، باعث کاهش اشتها و کاهش سطح گرلین (هورمون تحریک کننده اشتها) شد. 

عوارض جانبی رژیم کتوژنیک در دوران یائسگی چیست؟
در حالی که رژیم کتوژنیک مزایای زیادی برای زنان در دوران یائسگی دارد اما می تواند برخی عوارض جانبی را نیز به همراه داشته باشد که باید آنها را مد نظر قرار داد. 

• افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی 
یائسگی با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی همراه است. معمولا افرادی که از رژیم کتوژنیک پیروی می کنند چربی اشباع بیشتری مصرف می کنند که باعث افزایش کلسترول بد (LDL) و اختلال عملکرد سلول های دیواره عروق می شود. هر دو عامل ذکر شده می توانند خطر بیماری های قلبی را در زنان یائسه بیشتر کند. هر چند که در رژیم کتوژنیک، مصرف پایین کربوهیدرات ها منجر به کاهش سایر ریسک فاکتورهای قلبی عروقی مانند وزن بدن، شاخص توده بدنی، درصد چربی بدن، فشارخون و تری گلیسرید به ویژه در افراد دارای اضافه وزن یا چاق شده و از این طریق ریسک بیماری های قلبی عروقی را پایین می آورد. 

• محدود کردن مصرف کربوهیدرات ممکن است دریافت برخی از مواد مغذی را با مشکل رو به رو کند.
یک مطالعه در مورد کیفیت تغذیه در رژیم کتوژنیک نشان داد که شرکت کنندگان مقدار روزانه توصیه شده کلسیم، فولات، منیزیم، منگنز، پتاسیم، تیامین و ویتامین E را دریافت نکردند. با این حال مصرف برخی از ریزمغذی های دیگر مانند ویتامین های A ،B12 ،C ،K و D همچنین کولین و سلنیوم در این نوع رژیم افزایش می یابد.

• افرادی که رژیم کتوژنیک دارند تمایل کمتری برای مصرف فیبر دارند.
فیبر برای سلامت روده، کنترل وزن، عملکرد سیستم ایمنی، محافظت در برابر بیماری های قلبی عروقی مفید بوده و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و انواع خاصی از سرطان ها را کاهش می دهد.

• رژیم کتوژنیک باعث القای آنفولانزای کتو می شود.
آنفولانزای کتویی ممکن است در مراحل اولیه رژیم کتوژنیک رخ دهد اما این نوع آنفولانزا، واقعی نیست. در رژیم غذایی کتوژنیک، کربوهیدرات های مصرفی به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد و بدن به جای گلوکز از چربی برای تولید انرژی استفاده می کند. لذا هنگام شروع رژیم کتوژنیک، در بعضی از افراد علائم شبیه آنفولانزا نمایان می شود که ناشی از واکنش بدن به محدودیت کربوهیدرات هاست. آنفولانزای کتو می تواند برخی علائم یائسگی را از جمله خستگی، ریزش مو، مشکلات خواب و تغییرات خلقی را بدتر کند اما معمولا طی چند روز تا چند هفته برطرف می شود و با هیدراته ماندن و دریافت الکترولیت ها می توان آن را به حداقل رساند.

* در پایان به یاد داشته باشید که رژیم کتوژنیک را نباید طولانی مدت ادامه داد و مراقب بود که با بازگشت به رژیم طبیعی، وزن از دست رفته برنگردد.