درباره سلولیت، تشکیل و درمان آن بیشتر بدانید

سلولیت یکی از کلمات ناخوشایند در صنایع بهداشتی، تناسب اندام و زیبایی است؛ مطمئنا کسانی که به آن دچار شده اند، از شرایط بدنی خود راضی نیستند. چرا در بعضی از زنان بیشتر از دیگران ظاهر می شود و چرا برخی از مردان در واقع آن را دریافت می کنند؟ این یک پدیده نسبتا جدید است که در برخی افراد به خصوص خانم ها اتفاق می افتد.
اولین تحقیقات در سال 1978 توسط Scherwitz & Braun بر روی سلولیت انجام گرفت. طبق شکل 1، جمع شدن سلول های چربی و حرکت آنها به سطح پوست را نشان می دهد. شکل 1 فرم ساده ای از تفکرات این دو محقق در مورد سلولیت بوده که حاوی اشکالاتی می باشد. آنها معتقد بودند که حالت چروکیدگی پوست از خصوصیات ژنتیکی خانم ها بوده و ربطی به فرایند سلولیت ندارد. همچنین عنوان کردند که مردان دچار سلولیت نمی شوند زیرا که لایه ی زیر پوستی، نازک بوده که دارای یک طرح ضربدری از نوارهای septae بوده که انبار چربی را به واحدهای کوچک تقسیم می کند و از نفوذ آنها به سطح بالاتر جلوگیری می کند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره چین و چروک پوست

در سال 1986: Markman & Barton ایرادهای نظریه Scherwitz & Braun را عنوان کردند. سلولیت زمانی اتفاق می افتد که لایه ی پایینی پوست شکسته شده و به بافت چربی اجازه ی پیشرفت به سمت بخش خارجی پوست را داده که یک اثر گود افتادگی را در سطح پوست ایجاد می کند.
در سال 1991: lockwood دو نوع سلولیت را مطرح کرد: اولیه و ثانویه.
سلولیت اولیه: با سلول های چربی تغییر شکل یافته سطحی تعریف می شود.
سلولیت ثانویه: نتیجه ی دفرمه شدن سطح پوست ناشی از آسیب اشعه ی آفتاب می باشد.
Lockwood معتقد بود که لایه های پوست خود چسبندگی خود را از دست داده و توانایی مقابله با نفوذ سلول های چربی به سطح پوست را نداشتند.
بر خلاف نظریه Markman & Barton که ادعا می کردند که این اتفاق در لایه های زیرین رخ می دهد، Lockwood ادعا می کرد که لایه ی سطحی پوست با شکسته شدن، عامل بالا آمدن سلول های چربی و ایجاد حالت گودی بر روی سطح پوست می باشد.

جدیدترین تحقیقات انجام شده بر روی سلولیت:
سلولیت که گاها با نام (Gynoid Lipodystrophy) معرفی می شود، زمانی اتفاق می افتد که بافت چربی زیرپوستی به بخش زیرین مشبک پوست نفوذ می کند که نتیجه ی آن ایجاد ناهمسانی در سطح پوست می باشد. پوست نارنجی رنگ گودال مانند سطح پوست از خصوصیات سلولیت بوده که در ران پا، شکم و ناحیه ی باسن در 85% از خانم های جوان دیده می شود.
Pugliese & Pierard معتقدند که سلولیت، کنش و واکنش بین بافت چربی و بافت همبند در مکان هایی که هورمون های جنسی بیشترین فعالیت را دارند، می باشد. به این دلیل ران و باسن مهم ترین قسمت های تولید سلولیت می باشند. چربی در هر قسمت از بدن توسط نیازهای هورمونی و متابولیکی ذخیره و  کنترل می شود. لذا قسمت باسن و ران بیشتر از بقیه ی قسمت ها بدن زیر کنترل هورمون ها در خانم ها به خصوص در دوران بارداری و شیردهی می باشد. به این دلیل است که این قسمت ها بیشتر در معرض سلولیت قرار دارند.
به طور کلی، سلولیت یک فرایند طبیعی ناشی از هورمون استروژن (Oestrogen) در خانم ها می باشد. فعالیت اصلی این هورمون شکستن کلاژن در دهانه ی رحم در زمان زایمان جهت خروج نوزاد می باشد. استروژن این عمل خود را از سن بلوغ آغاز می کند. امروزه قابل درک است که سلولیت در خانم ها به دلیل استروژن تولید شده و حتی در آقایان نیز به دلیل مقدار جزئی استروژن نیز می تواند پدید آید. خوب است بدانیم که شکسته شدن کلاژن یک فعالیت بیولوژیکی ناشی از سلولیت می باشد.
 نمودار زیر کل فرایند سلولیت را نشان می دهد.

 

1) استروژن (Oestrogen) فیبربلاست ها را جهت تشکیل کلاژناز تحریک کرده، در نتیجه کلاژن شکسته شده که عامل شروع شدن چرخه ی تشکیل سلولیت می باشد.
2) کلاژن در فرم سلولیت از بین می رود.
3) با از بین رفتن فیبرهای کلاژنی ، سلول های چربی از گروه های فشرده شده خارج شده و به سطح پوست حرکت کرده و تکثیر پیدا می کنند.
4) زمانی که سلول های چربی به حداکثر میزان اندازه ی خود رسیدند، پری آدیپوسیت ها (چربی های اولیه) را تحریک کرده تا آدیپوسیت های جدید (چربی های جدید) را تشکیل دهند، لذا هر چه میزان چربی بیشتر باشد، تخمدان ها جهت تولید استروژن، بیشتر تحریک می شوند.
آنچه شرح داده شد، یک چرخه ی خطرناکی می باشد که می تواند دوباره شروع شود. هر موقعی که سلول های جدید چربی فعال می شوند، این سلول های چربی جدید سطح استروژن را بالا می برند و در نتیجه  کل پروسه را جهت آغاز دوباره تحریک می کنند. این همان عاملی است که باعث می شود تشکیل سلولیت از کنترل خارج شود.

راه های درمان سلولیت:
1) Packs & Wraps: اساس این متد یک متد مکانیکی مورد استفاده جهت شکستن یا سوزاندن چربی و یا سلولیت می باشد. در واقعیت، هیچ کدام از این کارها صورت نمی گیرد. در این روش تنها مقدار جزئی از آب اطراف بافت سطحی پوست خارج می شود. این روش فقط می تواند از لحاظ روانی بر روی مشتری تاثیرگذار باشد و از لحاظ فیزیولوژی تغییری ایجاد نمی کند.

2) Wraps : در این روش ترکیبی از گیاهان خاص مورد استفاده قرار می گیرند که دارای اثرات مثبتی می باشند. این به این دلیل می باشد که پوست انسان نیمه نفوذ پذیر بوده و لذا می تواند برخی مواد مغذی را به نواحی Dermis منتقل کند. برخی از این گیاهان شامل:
1) Gotu kola
2) Paraguay tea
3) Coleus forskolli
4) fennel

3) دستگاه های Suction و pressure: این روش از خطرناک ترین روش های سلولیت می باشد. این دستگاه های مکانیکی شرایط را با آسیب رساندن بیشتر بر روی بافت ضعیف شده پوست بدتر و بدتر می کنند.

4) درمان های گیاهی موضعی: این روش بیشتر به روش Wraps شبیه است. جهت اثربخشی این درمان های گیاهی باید به گونه ای فرموله شوند تا مواد موثره به لایه ی چربی رسیده و یا حداقل به لایه ی سطحی نفوذ کنند. یک روش خاصی در این قسمت مطرح است، مواد محلول در چربی نمی توانند به راحتی به پوست نفوذ کنند. مواد مورد استفاده شامل کافئین، تئوفیلین و کولئوس فورسکولی می باشد. در یک مطالعه جدیدتر، یوهیمبین، آمینوفیلین و ایزوپرترول 8 مطرح شد، زیرا که می توانند لیپولیز را تحریک کنند. این بیشتر به خاطر عمل اپی نفرین یا آدرنالین بر روی سلول های چربی جهت آزاد کردن چربی به درون جریان خون از درون سلول می باشد.

5) Xantines  و مشتقات آن: Xanthine ها، گروهی از ترکیباتی می باشند که به طور طبیعی در بدن ایجاد شده و با این که محصولات حاصله از شکست بافت می باشند، فعالیت های زیادی را در بدن انجام می دهند. یکی از وظایف اصلی گزانتین، مهار آنزیم فسفودی استراز می باشد. با این که xanthine فعالیت فسفو دی استراز را مهار می کند، cAMP می تواند برای مدت طولانی کار کرده که نتیجه آن افزایش لیپولیز در منطقه می باشد.

6) Collagenase-blocking agents (مهارکننده های کلاژناز): این روش، یک روش ایده آلی می باشد که با چرخه ی تشکیل سلولیت مداخله می کند. با مهار کلاژناز، سلول های چربی درون بافت کلاژن دار باقی مانده و از فرار آنها به سطح پوست و بزرگ شدن جلوگیری می کند. بهترین روش، استفاده از بیوفلاونوئیدها (Proanthocyanidins) می باشد. این ترکیبات بسیار گران بوده و حدود 1 تا 1.5 % از این بیوفلاونوئید جهت ایجاد یک مهارکننده لازم می باشد.

7) Liposuction . Vit A و Vit C: همانطور که در بخش ساکشن گفته شد توصیه می شود که لیپوساکشن نیز صورت نگیرد، زیرا که می تواند آسیب به بافت پوستی ضعیف شده را تحریک کند. به ازائ هر میزان بافت چربی از دست رفته در لیپوساکشن از پوست ضعیف آسیب دیده سبب آزاد شدن تعداد بیشتری سلول های چربی می گردد.

تحقیقات نشان داده ویتامین A و رتینوئیک اسید، اثراتی بر روی سلولیت داشته، البته درمان کننده نمی باشد. ویتامین C نیز می تواند موثر باشد زیرا که توانایی حفظ کلاژن را داشته و البته از تخریب آنها جلوگیری نمی کنند (سیتریک اسید).

8) Phytoestrogens: استروژن، مسئول چرخه ی کاملی از مراحلی می باشد که در تشکیل سلولیت نقش دارد. استروژن، فیبروبلاست ها را جهت اثرگزاری بر روی کلاژناز، تحریک می کند. زمانی که سلول های چربی جدید ساخته می شود، استروژن بیشتری تولید شده به طوری که می تواند این سلول های چربی را از فرم Pre-adipocyte به Adipocyte تغییر دهد و با ساخته شدن استروژن بیشتر، فیبروبلاست های بیشتری تحریک شده بگونه ای که کل پروسه دوباره ادامه پیدا می کند.
بنابراین نتیجه گرفته می شود که اگر سطوح استروژن کنترل شود، تولید سلولیت نیز قابل کنترل می باشد. به عنوان مثال، جمعیت آسیایی که مقدار بیشتری فیتواستروژن مصرف می کنند، کمترین مقدار سلولیت را دارند. با این نتایج و نیز درصد مصرف بالای فیتواستروژن ها (50-300 میلی گرم)، آنها مرکز مطالعه ی بسیاری از تحقیقات قرار گرفته اند.

فیتواستروژن ها عضوی از کلاس بیوفلاوونوئیدها می باشند (ایزوفلاوون و لیگنان). فیتواستروژن ها به علت شباهت ساختار شیمیایی به استروژن ها، برای سلامتی ما مهم می باشند.
جهت نشان دادن مزایای مصرف فیتواستروژن ها، دانه های سویا در کاهش رشد سلولی و کاهش آکنه موثر بوده. دانه های سویا حاوی ایزوفلاوون می باشد به طوری که آقای Pugilese در کتاب خود عنوان کرده سلولیت باید به ایزوفلاوون ها پاسخ مثبت بدهد زیرا که آنها اثر استروژن ها را بر روی بافت همبند موجود در اطراف بافت چربی را مهار می کنند. با مهار این عمل، ایزوفلاوون ها، نفوذ سلول های چربی به درون Dermis را مهار می کنند.

:References
Pierard, GE et al. Cellulite histopathology and related mechanobiology. Int J Cosmet Sci. 2006 Jun:28(3):207-10
  Braun-Falco, O & Scherwitz, C. So called cellulite. J Dermatol Surg Oncolo. 4:230 (1978)
  Pugliese, PT. Physiology of the skin II. Allured Publishing Corp. 2001
  Markman, B & Barton, FE. Anatomy of the subcutaneous tissues of the trunk and lower extremities. Plastic and Reconstructive Surgery, 248 – 254 (Aug 1987)
  Lockwood, TE. Superficial fascia system (sfs) of the trunk and extremities: a new concept. Plastic and Reconstructive Surgery, 1009-1018 (1991)
  Pierard, GE. Commentary on cellulite: skin mechanobiology and the waist-to-hip ratio. J Cosmet Dermatol. 2005 Sep;4(3):151-2
  Pugliese, P. The pathogenesis of cellulite: a new concept. J Cosmet Dermatol. 2007 Jun;6(2):140-2
Anecdotal evidence taken from a conversation between Dr. Peter Pugliese and Dr. Bob Bibb. 2008
  Rawlings, AV. Cellulite and its treatment. Int J Cosmet Sci. 2006 Jun;28(3):175-90
  Tulin, GA. Treatment of cellulite with LPG endermologie. Int J Dermatol. 2009 Mar; 48(3):265-70
  Pugliese, PT. Physiology of the skin II. Allured Publishing Corp. 2001
  Hexsel, D et al. Botanical extracts used in the treatment of cellulite. Dermatol Surg. 2005 Jul; 31(7 Pt 2):866-72; discussion 872
  Smalls, LK et al. Effect of weight loss on cellulite: gynoid lipodystrophy. Plast Reconstr Surg. 2006 Aug;118(2):510-6
  Del Pino, E et al. Effect of controlled volumetric tissue heating with radiofrequency on cellulite and the subcutaneous tissue of the buttocks and thighs. J Drugs Dermatol. 2006 Sep;5(8):714-22