درد من فراموشی است

سوالی را که چند دقیقه قبل پرسیده، دوباره می‌پرسد، وسایلش را گم می‌کند، می‌خواهد فرزندانش را صدا بزند ولی اسم آنها را به یاد نمی‌آورد،‌ اگر از خانه بیرون برود در پیدا کردن مسیر بازگشت دچار مشکل می‌شود و بسیاری موارد دیگر که از وقتی آلزایمر گرفته اتفاق افتاده‌اند.
اینها حکایت زندگی هر روزه پیرمردها و پیرزن ‌هایی است که با توجه به افزایش سن و پا گذاشتن به دوران کهولت به بیماری آلزایمر مبتلا شده‌اند؛ بیماری‌ای که با این که بیشتر با از دست دادن حافظه شناخته می‌ شود، اما توانایی جسمی سالمندان را نیز کم کرده و باعث می ‌شود گاهی نتوانند حتی سادهترین کارها را به تنهایی انجام دهند. بر اساس آمارها، در سال گذشته 36 میلیون نفر در دنیا با این بیماری زندگی می‌کردند و برآورد می‌شود تا سال 2050 تعداد مبتلایان آلزایمر در جهان به بیش از 100 میلیون نفر برسد. با توجه به این که تعداد سالمندان رو به افزایش است، آمار مبتلایان به این بیماری در سراسر جهان کم نیست و برای نشان دادن اهمیت این بیماری، چندین سال است روز 21 سپتامبر به عنوان روز جهانی آلزایمر نامگذاری شده است. این نامگذاری از آن جهت اهمیت دارد که در کنار جلب توجه افکار عمومی به سمت کسانی که به این بیماری مبتلا شده و نیازمند مراقبت و حمایت هستند، هشداری هم باشد برای کسانی که هنوز سالم هستند و تا رسیدن به این بیماری فاصله دارند.

آلزایمر چیست؟ 
آلزایمر برای اولین بار در سال 1906 توسط دانشمند آلمانی به نام آلویز آلزایمر شناسایی شد، نوعی بیماری مغزی است که با سرعت پایین رشد می‌کند و از علایم آن اختلال حافظه و در مراحل شدیدتر اختلال در قدرت استدلال، برنامه‌ریزی، تکلم و درک است. این بیماری بیشتر افراد بالای 65 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد، البته افرادی هستند که در 40 یا 50 سالگی هم گرفتار آلزایمر شده ‌اند. از سوی دیگر نگاهی به تعداد مبتلایان به این بیماری در جهان نشان می دهد که 70 درصد شیوع این بیماری مربوط به کشورهای در حال توسعه و جهان سومی است، همچنین نشان داده شده که زنان بیشتر از مردان به آلزایمر مبتلا می ‌شوند و بطور متوسط زنان 5 تا 6 درصد بیش از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند. درباره آلزایمر نظریه هایی وجود دارد که می گوید شرایط اجتماعی و اقتصادی خوب مثل تغذیه و محیط زیست باعث می‌شود که افراد در سنین بالا کمتر به بیماری آلزایمر مبتلا شوند. بطور کلی برای بهبود وضعیت نسبی بیماران به جز درمان دارویی می بایست توجه دقیقی به تغذیه بیمار و محیط زیست او داشت و با استفاده از غذاهای مناسب و دارای ویتامین فراوان به خصوص ویتامین C و E و آنتی اکسیدان ها و بتاکارتن، به بهبود وضعیت سالمندان و بیماران کمک نمود.

بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد آلزایمر

زندگی با بیمار مبتلا به دمانس و آلزایمر 
با توجه به این که دارو و امکانات موجود تا حدی زندگی فرد مبتلا را بهبود می بخشد باید یاد بگیریم که چگونه با این بیماران زندگی کنیم. این بیماری آثار همه جانبه و وسیعی دارد. در اثر این بیماری فرد مبتـــلا کلیه توانایی های خود را از دست می‌دهد (حافظه اش را، خودکفایی‌اش را، شخصیتش را) و زندگی برای او بسیار دشوار می گردد. باید در دنیایی سیر کند که روز به روز پیچیده تر، غریبه تر و وحشتناک تر می گردد. به هر حال به هر فراموشی‌ای آلزایمر نمی گویند. نخستین دلیل آن سن فرد است. تا قبل از رسیدن به یک رده سنی خاص ابتلا به آلزایمر بسیار بعید است. بنابراین اگر مثلا 30 سالتان است و بعضی مسائل را فراموش می کنید، دلیل آن مشغله فکری است. این ده نکته نشان می دهد که شخص به آلزایمر مبتلا شده است.

1- فراموشی : این نوع فراموشی به شکلی است که روند عادی زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ بویژه وقتی بیماری به مرحله جدی وارد شده باشد. برای مثال فرد حافظه کوتاه مدتش را کاملا از دست می‌دهد و آنچه در لحظه اتفاق می‌افتد به خاطر نمی‌آورد. بیمار اسامی و اشخاص جدید را به جا نمی‌آورد، اما سراغ افرادی را می‌گیرد یا افرادی را به یاد می‌آورد که شاید سال ها پیش از دنیا رفته‌اند.
2- چالش حل مسائل: انجام کارهای عادی و روزمره زندگی برای فرد به چالش مهمی تبدیل می شود. در افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند هم ممکن است مشکلاتی در حل مسائل پیش بیاید یا نکته ای را اشتباه کنند، اما در افراد مبتلا به آلزایمر انجام کارهای ساده چالش برانگیز می شود. برای مثال فرد نمی تواند ارقام حسابش را جمع بزند یا این که نمی‌تواند درک درستی از اعداد و ارقام نوشته شده در دفترچه بانکی‌اش داشته باشد. 
3- ناتوانی در انجام کارها: فرد مبتلا به آلزایمر نمی تواند کارهای روزمره زندگی را به تنهایی انجام دهد . برای مثال فرد دیگر نمی تواند غذا بپزد یا اگر هنوز کارمند است، دیگر نمی تواند کارها را به خاطر بسپرد و بدون خطا آنها را انجام دهد. این شخص از رفتن به مکان هایی که قبلا بارها به آنجا رفته مانند محل کار، منزل اقوام و ... ناتوان می شود. فرد بیمار از روشن کردن تلویزیون و انتخاب برنامه یا کانال مورد علاقه اش ناتوان است.

4- فراموشی زمان و مکان: انگار که فرد در فضا و مکانی خیالی زندگی می کند. او درک درستی از موقعیت، زمان و مکان ندارد. این افراد ساعت، روز، ماه، فصل و ... را گم می کنند. به همین دلیل هم مدام این زمان ها را سوال می کنند. البته ممکن است برای لحظاتی آن را به یاد بیاورند. بنابراین بهتر است برای کمک به آنها موقعیت مکانی و زمانی را به آنها بگویید.
5- عدم درک تصویر و ارتباط: ضعف بینایی و ناتوانی در دیدن و مطالعه، اختلال در تخمین مسافت، تشخیص رنگ و ... از دیگر نشانه های ابتلا به آلزایمر است. گاهی این افراد با نگاه کردن در آینه نیز تصاویر دیگری تشخیص می‌دهند که دیگران آنها را نمی‌بینند. واکنش های خود این افراد نیز برای خودشان قابل تشخیص و شناسایی نیست. این اختلال در تشخیص می‌تواند ناشی از بیماری آب مروارید در این افراد باشد.
6- اختلال در تکلم و نوشتن: افراد مبتلا به آلزایمر نمی توانند در بحث مشارکت کنند و گاهی باوجود مشارکت در بحث نمی‌توانند گفت وگو را دنبال کنند و از ادامه صحبت باز می‌مانند. دلیل آن نیز ناتوانی در انتخاب درست و بجای کلمه هاست. در مواردی نیز به جای کلمه درست، کلمه دیگری به کار می برند. برای مثال اگر قرار است به وجود یا حضور چیزی یا شخصی اشاره کنند، اسم را اشتباه می گویند. در واقع اصلی ترین مشکل آنها ناتوانی در انتخاب درست کلمه و ساختن جمله است. 
7- جاگذاری نادرست: افراد مبتلا به این بیماری نمی‌توانند اشیاء را به مکان اصلی خود بازگردانند یا در مکان درست بگذارند. به همین دلیل هم نمی‌توانند مکان درست اشیاء را به خاطر بسپارند و درصورت نیاز دوباره آن را از جایش بردارند. آنها در پیدا کردن یا بازگرداندن اشیایی که به طور روزمره از آنها استفاده می‌کنند (مانند کنترل تلویزیون یا لیوان آبی که می نوشند) ناتوان هستند.
8- قضاوت نادرست: نحوه قضاوت و تصمیم گیری این افراد دچار اختلال است. برای مثال از این که دیگران به آنها آسیب برسانند، بشدت نگران هستند. تصور می‌کنند حتی اشخاص نزدیک مشغول توطئه برای آنها هستند. از طرفی این افراد به ظاهرشان رسیدگی نمی‌کنند و حالت نامنظم و شلخته دارند.
9- گوشه گیری: یکی دیگر از نشانه‌های ابتلا به آلزایمر گوشه‌گیری و بی‌علاقگی برای حضور در جمع است. بی‌علاقگی به هر نوع فعالیت گروهی، حضور در جمع، انتخاب و انجام یک فعالیت سرگرم کننده، ورزش و ... از دیگر نشانه‌های ابتلا به آلزایمر است. اغلب آنها با حضور درجمع دچار احساس کسالت و خستگی می شوند. 
10- تغییرات حسی ـ رفتاری: ساختار رفتاری این افراد به دلیل ابتلا به بیماری دچار تغییر می‌شود. گیجی و سردرگمی، سوءظن، استرس و اضطراب، هراس و از دست دادن اشتیاق به امور از تغییرات شاخص افراد مبتلا به آلزایمر است.