نقرس و باید ها و نباید های تغذیه ای

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• نقرس چیست؟
• علائم نقرس
• علل بیماری نقرس
• درمان نقرس
• رژیم غذایی برای افراد نقرسی

نقرس چیست؟

نقرس یک شکل رایج و پیچیده آرتریت است که می تواند همه افراد را تحت تاثیر قرار دهد. مشخصه های نقرس حمله های دردناک شدید و ناگهانی، تورم و التهاب در مفاصل است که این اتفاق اغلب در مفاصل انگشت شست می افتد.
حملات نقرس می تواند به طور ناگهانی با حساس شدن گرما و درد شدید که باعث بیدار شدن شما در نیمه های شب می شود اتفاق بیافتد. مفصلی که تحت تاثیر حمله نقرس قرار می گیرد به قدری گرم، متورم و حساس است که حتی وزن یک ورقه کاغذ روی آن باعث تشدید درد و ایجاد احساس سنگینی می شود. حمله های نقرس می تواند دارای دوره های خاموشی و عود باشد.

علائم نقرس

درد شدید مفصلی

نقرس معمولا مفصل بزرگ انگشت شست را تحت تاثیر قرار می دهد ولی می تواند در  سایر مفاصل از جمله مچ پا، زانو، آرنج، مچ و انگشتان دست نیز اتفاق بیفتد. درد در چهار تا دوازده ساعت ابتدایی می تواند بسیار شدید است.

دردهای طولانی مدت

بعد از فروکش کردن دردهای مفصلی شدید، درد های بعضی مفاصل می تواند از چند روز تا چند هفته طول بکشد. حملات بعدی می تواند بیشتر طول بکشد و مفاصل بیشتری را تحت تاثیر قرار دهد. 

التهاب و قرمزی

مفاصل تحت تاثیر متورم، حساس، گرم و قرمز می شوند.

دامنه حرکتی محدود

با پیشرفت نقرس، ممکن است شما قادر به حرکت نرمال مفاصل خود نباشید.

علل بیماری نقرس

نقرس با تجمع اسید اوریک در مفاصل ما شروع می شود و باعث التهاب و درد شدید و بروز حملات نقرسی می شود. با تجمع میزان بالای اسید اوریک در خون ما کریستال های اوریک اسید ایجاد می شوند. بدن ما با شکستن پورین ها (موادی که به طور طبیعی در بدن ما وجود دارند) اوریک اسید تولید می کند. همچنین پورین ها در غذاهای به خصوصی مانند استیک، گوشت امعا و احشا و غذاهای دریایی نیز وجود دارد. بعضی از غذاهای دیگر مانند نوشیدنی های الکلی به خصوص شراب و نوشیدنی های شیرین شده با قند میوه ها یا فروکتوز نیز باعث افزایش سطوح اوریک اسید می شوند.
در حالت طبیعی، اوریک اسید در بدن ما حل شده و از طریق کلیه ها از مسیر ادراری دفع می شوند. ولی بعضی اوقات بدن شما اوریک اسید بیشتری تولید می کند و یا کلیه های شما اوریک اسید بیشتری ترشح می کند. با این اتفاق اوریک اسید می تواند کریستال های تیز و سوزن مانند را در یک بافت مفصلی ایجاد کند و باعث درد، تورم و التهاب شود.

عواملی که باعث افزایش سطوح اوریک اسید در بدن شما می شوند شامل:

رژیم غذایی

مصرف رژیم که سرشار از گوشت، غذاهای دریایی و نوشیدنی های شیرین شده با فروکتوز باشند می توانند باعث افزایش سطوح اوریک اسید و خطر بروز نقرس شوند. 

چاقی

در صورتی که شما اضافه وزن دارید، بدن شما اوریک اسید بیشتری تولید می کند و کلیه های شما شرایط سختتری را برای پاکسازی اوریک اسید دارند.

شرایط پزشکی

بیماری ها و شرایط خاص می تواند باعث افزایش خطر نقرس شود. 

داروها

استفاده از داروهای مدر خانواده نیازیدها (مورد استفاده در درمان فشار خون) و دوزهای پایین آسپیرین می تواند سطوح اسید اوریک را افزایش دهد.

سابقه ابتلا به نقرس در خانواده

در صورت وجود نقرس در اعضای خانواده، امکان ابتلا به این بیماری در شما بیشتر است.

سن و جنسیت

نقرس بیشتر در مردان اتفاق می افتد چراکه سطوح اوریک اسید در زنان پایین تر است. بعد از یائسگی، سطوح اسید اوریک در زنان به مردان نزدیک می شوند. مردان در سنین بین 30-50 سالگی بیشتر احتمال ابتلا به نقرس دارند ولی این احتمال در زنان بعد از سنین یائسگی بیشتر است.

جراحی یا آسیب دیدگی اخیر

در مواردی تجربه آسیب دیدگی یا جراحات اخیر میتواند باعث افزایش خطر حمله نقرسی شود.

درمان نقرس

پیروی از یک رژیم غذایی مناسب، کاهش وزن، افزایش فعالیت بدنی، مصرف میزان مناسب آب، مصرف محدود الکل و مصرف مکمل های ویتامین C می تواند در بهبود شرایط این بیماری و کاهش حملات نقرسی موثر باشد. 

رژیم غذایی برای افراد نقرسی

در صورت ابتلا به نقرس، بعضی غذاها می توانند باعث افزایش سطوح اسید اوریک شوند. این غذاها اغلب شامل میزان بالایی از پورین ها هستند. مصرف غذاهای حاوی پورین بالا برای افراد سالم نگرانی ندارد چراکه اسیداوریک اضافی می تواند از بدن پاک شود. مطالعات نشان داده اند در افراد مبتلا به نقرس محدودیت غذاهای حاوی پورین و مصرف داروهای تجویزی می تواند باعث پیشگیری از حملات نقرسی شود. 
غذاهایی که باعث حملات نقرس می شوند شامل گوشت امعا و احشام، گوشت قرمز، غذاهای دریایی، الکل و آبجو هستند. این مواد شامل میزان میزان متوسط تا کمی از پورین هاهستند. اگرچه مطالعات نشان داده است که گیاهان با پورین بالا باعث حمله های نقرسی نمی شوند. همچنین، فروکتوز (قند میوه ها) و نوشیدنی های شیرین شده می توانند خطر حمله های نقرسی را افزایش دهند. غذاهای حاوی فروکتوز با وجودی که حاوی پورین نیستند می توانند در بدن باعث افزایش فرآیندهای سلولی و تولید اسید اوریک شوند. 
از طرف دیگر، مطالعات نشان داده که محصولات لبنی کم چرب، محصولات سویا و مکمل های ویتامین C می توانند با کاهش سطوح اسید اوریک در پیشگیری از حملات نقرسی کمک کننده باشند.

غذاهای مضر برای نقرس

در صورتی که شما مشکوک به بروز حمله های نقرسی هستید بهتر است از غذاهایی که حاوی بیش از 200 میلی گرم اسیداوریک در هر صد گرم از ماده غذایی است، پیشگیری کنند. 
تمام گوشت های اندام ها (کبد، کلیه، مغز و دنبلان) و گوشت آهو، گوساله و قرقاول
غذاهای دریایی: گوش ماهی، خرچنگ، میگو، شاه ماهی، قزل آلا، ماهی خالمخالی، تن، ساردین و .. 
نوشیدنی های قندی: مانند آبمیوه ها و نوشیدنی های گازدار شیرین شده
قندهای افزوده شامل عسل ، شهد آگاو و شربت ذرت پر فروکتوز
مخمرها: مخمرهای مغذی، مخمر آبجو و سایر مکمل های مخمر
علاوه بر این، می بایست از مصرف زیاد قندهای تصفیه شده از جمله نان سفید، کیک ها و کلوچه ها به دلیل میزان کم مواد مغذی و توان افزایش سطوح اسیداوریک پیشگیری کرد. 

غذاهای مفید برای نقرس

اگر چه در یک رژیم نقرسی غذاهای فراوانی حذف می شوند ولی تعداد زیادی غذا با میزان پورین کم وجود دارد که شما می توانید از آن استفاده کنید. اگر در صد گرم از یک ماده غذایی کمتر از صد میلیگرم پورین وجود داشته باشد شما مجاز به استفاده از آن هستید. 
میوه ها: تمام میوه ها برای افراد مبتلا به نقرس بی خطر هستند. گیلاس می تواند با کاهش سطوح اسید اوریک و التهاب از حملات نقرسی پیشگیری کند. 
گیاهان: مصرف تمام گیاهان از جمله سیب زمینی ها، لوبیاها، قارچ ها، بادمجان و گیاهان برگ سبز تیره در مبتلایان مناسب است. 
حبوبات: تمام حبوبات برای این افراد از جمله لوبیا ها، عدس ها، دانه های سویا و توفو مناسب هستند.
دانه ها: تمام آجیل ها و دانه ها برای این افراد مناسب هستند. 
غلات: شامل جو دو سر، کینوا، برنج قهوه ای، جو، برنج، پاستا و نان سفید می تواند در این افراد مناسب باشد.  
محصولات لبنی: تمام لبنیات در این افراد بی خطر هسند ولی لبنیات کم چرب به نظر برای این افراد مفید تر است.
تخم مرغ: تخم مرغ منبع پروتئینی مناسبی برای این افراد است.
نوشیدنی ها: مصرف قهوه، چای و چای سبز در این افراد مناسب است.
گیاهان و ادویه ها: تمام گیاهان دارویی و ادویه ها در این افراد بی خطر است.
روغن های بر پایه گیاهی: این روغن ها از جمله کانولا، نارگیل، روغن و دانه کتان برای این افراد خطری ایجاد نمی کند.                                                                                                غذاهایی که در مقادیر متوسط مجاز به مصرف هستید: به جز گوشت های ذکر شده در بالا، در افراد مبتلا به نقرس سایر گوشت ها مانند مرغ، گاو، خوک و گوسفند می توانند در مقادیر متوسط استفاده شوند. این مواد بهتر است چند بار در طول هفته به میزان 115-170 گرم استفاده شود. این مواد شامل مقادیر متوسطی از پورین در هر صد گرم هستند. بنابراین، مصرف مقادیر زیادی از آنها می تواند باعث حملات نقرسی شود. 

نتیجه گیری

در افراد مبتلا به نقرس، یک رژیم مناسب می تواند تا حدودی از حمله های نقرسی پیشگیری کند. در این افراد غذاها و نوشیدنی های محرک حمله های نقرسی شامل گوشت امعا و احشا، بعضی از ماهی ها، بعضی از آبمیوه ها و نوشیدنی های شیرین منع مصرف دارند. از طرفی میوه ها، سیزیجات، غلات کامل، محصولات سویا و لبنیات کم چرب، می توانند با کاهش اسید اوریک از بروز حملات نقرسی پیشگیری کنند. از طرفی اصلاحات در سبک زندگی نیز می تواند در در بهبود شرایط بیماران نقرسی مفید باشد...